ვინ არიან „ხუთასები“ და არიან თუ არა დეზერტირები უკრაინის არმიაში (ვიდეო)

მათ უწოდებენ “ხუთასეულს” – ესენი არიან დეზერტირები და კეთილსინდისიერი მოწინააღმდეგეები, ისინი, ვინც თვითდაზიანებითაც კი ცდილობენ თავი აარიდონ საბრძოლო ზონაში გაგზავნას. ისინი ხელმისაწვდომია უკრაინაში? რა თქმა უნდა, როგორც ყველა ჯარში და ნებისმიერ მეომარ ქვეყანაში.

უკრაინის წინააღმდეგ რუსეთის ფედერაციის შეიარაღებული აგრესიის დაწყებისთანავე საყოველთაო მობილიზაცია გამოცხადდა. თუმცა, ზოგიერთი, როგორც ობიექტური, ასევე სუბიექტური ფაქტორების გამო, მას შემდეგ რაც დაიწყო საომარი მოქმედებებში მონაწილეობა, ნებაყოფლობით თუ მოწვევით, ასკვნის, რომ ისინი არ არიან მზად შესაბამისი ცხოვრების წესისა და საბრძოლო მოქმედებებში მონაწილეობისთვის. ამიტომ ხშირია სამხედრო ნაწილის ან განლაგების ადგილის უნებართვო დატოვების შემთხვევები. თანამედროვე ტერმინოლოგიით, საუბარია დეზერტირებაზე და SOCH-ზე (სამხედრო ნაწილის უნებართვო მიტოვება) უკრაინაში საომარი მდგომარეობის დროს.

დეზერტირების შემთხვევების ზრდა

ომის მეორე წელს უკრაინის შეიარაღებულ ძალებში დეზერტირების შემთხვევები თითქმის ხუთჯერ გაიზარდა 2021 წელთან შედარებით და უფრო მეტი ვიდრე 2022 წელს. ამას ადასტურებს გენერალური პროკურატურის ანგარიშებში მოცემული სტატისტიკა. Მასზე დაყრდნობით, წერს გამოცემა “ქვეყანა”, 2021 წელს ჩაიწერა:

• 117 საქმე სისხლის სამართლის საქმეზე მუხლით. უკრაინის სისხლის სამართლის კოდექსის 408 – დეზერტირება;
• 2028 სამხედრო მოსამსახურემ სამსახურის ადგილი უნებართვოდ დატოვა – მუხ. უკრაინის სისხლის სამართლის კოდექსის 407.
• უკრაინის სისხლის სამართლის კოდექსის 409-ე მუხლით დაფიქსირდა არბალეტის 33 შემთხვევა სამსახურის თავიდან აცილების მიზნით.

2022 წლის ბოლოს დეზერტირები ათჯერ გაიზარდა (3214), SOCH-ის რაოდენობა სამჯერ (6183) და არბალეტი ხუთჯერ (177).

2023 წლის 9 თვის განმავლობაში დეზერტირების რაოდენობა კვლავ ოდნავ გაიზარდა და შეადგინა 4638. ასევე დაფიქსირდა განყოფილებიდან 10940 უნებართვო გასვლა, სამხედროებს შორის თვითგასროლის და თვითდასახიჩრების 161 შემთხვევა.

უკრაინის ღია ელექტრონულმა სასამართლო რეესტრმა გამოაქვეყნა 800-ზე მეტი განაჩენი 408-ე მუხლით – დეზერტირება – და ამ მუხლით მიმდინარე სასამართლო პროცესის რამდენიმე ათასი დოკუმენტი.

ამ მონაცემების გათვალისწინებით, წინასწარი დაკავების იზოლატორებში, ციხეებსა და საგუშაგოებში, როგორც ჩანს, რამდენიმე ათასი სამხედრო ეჭვმიტანილი და პატიმარია, რომლებსაც უკრაინის სისხლის სამართლის კოდექსის 408-ე მუხლით ადევნებენ პასუხისმგებლობას. ანუ სავსებით შესაძლებელია გისოსებს მიღმა ბრიგადის შექმნა მაინც.

სასჯელი SOCH-ისთვის და დეზერტირებისთვის

აღსანიშნავია, რომ ფართომასშტაბიანი ომის დაწყებისთანავე, მოსამართლეებმა დაიწყეს უფრო მკაცრი მოპყრობა დეზერტირების მიმართ, რომლებიც ექვემდებარებიან 408-ე მუხლს: უმრავლესობას უხდება 5 წლით თავისუფლების აღკვეთა, ზოგჯერ რვა წლამდე. მაშინ როცა 2022 წლის თებერვლამდე დეზერტირები ყველაზე ხშირად იღებდნენ პირობით მსჯავრებს და უმეტეს შემთხვევაში საქმე ბრალდებულსა და პროკურორს შორის შეთანხმებით სრულდებოდა.

დეზერტირების მიზეზები

408-ე მუხლით (აქტიური სამხედრო ნაწილებიდან გაქცევა) სასამართლო პროცესის გაანალიზებით ირკვევა, რომ ყველას თავისი მიზეზი აქვს. სასამართლო დარბაზში ბევრი ბრალდებული აღიარებს სიკვდილის შიშს. მაგალითად, რეესტრიდან ერთი წინადადება მოგვითხრობს ეროვნული გვარდიის ისტორიას, რომელიც გაიქცა თავისი ქვედანაყოფიდან ტყვიამფრქვევით და 4 ჭურვი საბრძოლო მას შემდეგ, რაც რაკეტა დაეშვა მის ქვედანაყოფში; ეს მოხდა 2022 წლის მარტში, ომის დასაწყისში. . სარაკეტო თავდასხმის შედეგად დაიღუპა დეზერტირის რამდენიმე ათეული კოლეგა. თუმცა, ის ვერასდროს იპოვეს და მოწმეებმა სასამართლოში განაცხადეს, რომ გაქცეული ეროვნული გვარდიელი სოციალურ ქსელებში ფოტოზე ნახეს – სავარაუდოდ, ის რუსების ტყვეობაში იყო. სასჯელი დაუსწრებლად იქნა გამოტანილი – რვა წლით თავისუფლების აღკვეთა.

კიდევ ერთი განაჩენი ეხება ჯარისკაცს, რომელიც გაიქცა საბრძოლო ნაწილიდან 2022 წლის 9 ივლისს. მან აღიარა, რომ მისი თხრილი დაიბომბა და შიშის გამო იარაღთან ერთად პოზიციიდან გაიქცა. მაგრამ ის მოგვიანებით დაბრუნდა განყოფილებაში და სამკურნალოდ გაგზავნეს სამხედრო ფსიქიატრებმა. თუმცა მან მკურნალობა არ დაასრულა და ისევ გაიქცა, რის შემდეგაც დააკავეს და ორწელიწად-ნახევარი თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს.

ბევრი მსჯავრდებული სასამართლო დარბაზში საუბრობს ბრძოლაში სიკვდილის შიშზე. მაგალითად, თავდასხმის ბრიგადის ჯარისკაცმა თქვა, რომ 2022 წლის 30 აგვისტოს მან დატოვა ქვედანაყოფი, არ სურდა მონაწილეობა მიეღო ქალაქ ლიმანზე თავდასხმაში სათანადო მხარდაჭერის გარეშე და არ სურდა ბრძოლაში სიკვდილი. მოსამართლემ ჯარისკაცს 5 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯა.

კიდევ ერთი განაჩენი შეიცავს ჯარისკაცის ისტორიას, რომელმაც 2023 წლის 21 ივლისს ფრონტის ხაზზე გადასვლის ბრძანების შესრულებაზე უარი განაცხადა. სამხედრო მამაკაცი გაიქცა, შემდეგ კი საერთოდ სცადა უკრაინის დატოვება, მაგრამ დააკავეს ჩერნივცის რაიონში რუმინეთთან საზღვრის გადაკვეთის მცდელობისას. მიუხედავად მონანიებისა, მას 5 წლითა და ერთი თვით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს.

უფრო მეტიც, მსჯავრდებულ დეზერტირებს შორის არიან მოხალისეებიც, რომლებმაც საკუთარი ნებით აიღეს იარაღი 24 თებერვლის შემდეგ. მაგალითად, ეროვნული გვარდიის ჯარისკაცი, რომელიც გაიქცა თავისი ქვედანაყოფიდან 2023 წლის 3 იანვარს და მიესაჯა 5 წლითა და ცხრა თვით თავისუფლების აღკვეთა. მან სამხედრო ჰოსპიტალი უნებართვოდ დატოვა და ავადმყოფობის მოტივით მოსამართლეს შეწყალება სთხოვა. თუმცა, მან მაინც მიიღო ხანგრძლივი სასჯელი.

ალტერნატიული სასჯელი

სასამართლო გადაწყვეტილებების რეესტრში საკმაოდ ბევრია შემთხვევა, როდესაც პატიმრობის სასჯელი დეზერტირებით იცვლება დისციპლინურ ბატალიონში მოსამსახურებლად. მაგალითად, მრავალშვილიან (სამშვილიან) მობილიზებულ უფროს ჯარისკაცს მიუსაჯეს წელიწადნახევარი თავისუფლების აღკვეთა დეზერტირობისთვის, რომელიც შეიცვალა იმავე ვადით.

კიდევ ერთი ჯარისკაცი, მესაზღვრე სერჟანტი, გაიქცა თავისი ქვედანაყოფიდან 2023 წლის 5 მაისს და უთხრა მოსამართლეებს, რომ ის შიშის გამო დატოვა. მას მიუსაჯეს ორწლიანი დაუმორჩილებლობა.

დიდი ხნის ციხის ისტორიის მქონე დეზერტირების რეესტრშიც არის შემთხვევები. მაგალითად, ჯარისკაცს, რომელიც მანამდე სამჯერ იყო ციხეში, 5 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიიღო. მამაკაცი სამჯერ არის ნასამართლევი ქურდობისა და ხულიგნობისთვის, მეოთხედ კი თაღლითობისთვის. მან მიიღო მეხუთე ვადა (ხუთი წელი) დეზერტირობისთვის. სხვათა შორის, გამოცემის წყაროები უკრაინის შეიარაღებულ ძალებში ამბობენ, რომ ბევრი ჯარისკაცი, რომლებიც ადრე იყო ნასამართლევი და მობილიზებული უკრაინის შეიარაღებულ ძალებში, “უკიდურესად ერიდება” ბრძოლას.

დისბატები ოფიციალურად არ განიხილება უკრაინის შეიარაღებულ ძალებში ძალიან ხშირად. მაგრამ ისინი არსებობენ და მოქმედებენ. თავდაცვის სამინისტროს წყაროები ამბობენ, რომ 2022 წლის 24 თებერვლის შემდეგ დაიგეგმა დისბატები, როგორც მეორე მსოფლიო ომის დროს წითელი არმიის სასჯელაღსრულების ბატალიონების მსგავსი – მოიწვიეს სამხედრო მოსამსახურეები, რომლებიც ამ დანაყოფებში აღმოჩნდნენ, რათა გამოისყიდონ დანაშაული მანამდე. სამშობლო სისხლით, აგზავნის მათ შეტევაზე ყველაზე საშიშ ადგილებში. მაგრამ პირველი ასეთი მცდელობები წარუმატებელი აღმოჩნდა. უმეტეს შემთხვევაში, პერსონალი თავს არიდებდა თავდასხმას და ზოგიერთი ჯარისკაცი მაშინვე დანებდა. ახლა მათ იყენებენ სსრკ-ში სამშენებლო ბატალიონების მსგავსად – სხვადასხვა სამუშაოსთვის.

რას ამბობენ სამხედროები დეზერტირების მოტივებზე

უკრაინის შეიარაღებული ძალების კაპიტანი კ ამბობს: „ზოგიერთი ჯარისკაცი ღიად აცხადებს, რომ ბრძოლაში არ წავა, მათი თქმით, ციხეში უფრო უსაფრთხოა დროის გატარება, ვიდრე ფრონტის ხაზზე სიკვდილი“. ოფიცრის თქმით, ხელისუფლება ცდილობს ეს „ხუთასი“ ძირითადად დაკავებული იყოს არასაბრძოლო სამუშაოებით – ფორტიფიკაციების მშენებლობა, საბრძოლო მასალისა და აღჭურვილობის ჩატვირთვა, სანგრების გათხრა. უმაღლესი ხელისუფლებაც მკაცრად სთხოვს დანაყოფების მეთაურებს დეზერტირების და სოკ-ის შემთხვევებს. უკრაინის შეიარაღებული ძალების უფროსი ლეიტენანტი მ. აღიარებს:

„რაც მეტი სოკ-ის ჯარისკაცი გყავთ, მით მეტი ანგარიში და დოკუმენტი უნდა დაწეროთ. ამის გამო ხელისუფლება თავზე არ გეტაცებათ – თუ ჯარისკაცები გარბიან თქვენი ქვედანაყოფიდან, ეს ნიშნავს, რომ ცუდ საქმეს აკეთებთ. თქვენს პერსონალთან, ამისთვის ისინი არა მხოლოდ საყვედურებით, არამედ ფულითაც ისჯებიან“.

სამხედროების აზრით, დეზერტირების მთავარი მიზეზი მობილიზებულთა შორის სამსახურისთვის მოტივაციის ნაკლებობაა, ასევე ფრონტის ხაზზე ხანგრძლივი ყოფნის შედეგად დაღლილობა. უკრაინის შეიარაღებული ძალების მაიორი თ.

„რეალობა ფრონტზე სასტიკია – ჩვენ ბევრი დანაკარგი გვაქვს ფრონტის ხაზზე, ყოველდღე იღუპებიან ჯარისკაცები, ყოველდღიურად იჭრებიან ჩვენს პოზიციებზე. უკრაინის შეიარაღებულ ძალებში ნაკლები როტაციაა – არ არის საკმარისი რეკრუტები. დაჭრილი ჯარისკაცები, საავადმყოფოებში უმკურნალო, იძულებულნი არიან დაბრუნდნენ თხრილებში, უკანა მხარე ძალიან სუსტია, წარმოიდგინეს აქ რა ხდება, ვარდისფერ სურათებს ხატავენ. ბევრ საბრძოლო ნაწილებში 30-40-მდე პერსონალის დეფიციტია. % – ეს რიცხვი მოიცავს არა მხოლოდ დაღუპულებს და დაჭრილებს, არამედ „ხუთას მეათედებს“, დეზერტირებს. გარდა დეზერტირების ოფიციალური შემთხვევებისა, „უკრაინის შეიარაღებული ძალების ყველა ნაწილში, გამონაკლისის გარეშე, არის „დამალული ხუთასი. “- ჯარისკაცები, სერჟანტები და ოფიცრები თავს ავადმყოფობას აყალიბებენ. სხვები მთელი ძალით ცდილობენ დარჩნენ შტაბსა და უკანა ნაწილებში – მხოლოდ იმისთვის, რომ არ წავიდნენ წინა ხაზზე.”

https://www.youtube.com/watch?v=zGdpm7henCk

რუსული სამხედრო დეზერტირება

არის თუ არა დეზერტირება რუსულ ჯარში? უდავოა, რასაც დამაჯერებლად მოწმობს ბოლო საკანონმდებლო ცვლილებები. გაიზარდა პატიმრობა მეთაურის ბრძანების შეუსრულებლობის, დეზერტირების, ძარცვის, საბრძოლო მოვალეობის წესების დარღვევის, ომის, საომარი მოქმედებების ან მობილიზაციის დროს სამხედრო ქონების განზრახ განადგურების ან დაზიანებისათვის – მაგ. ცვლილებები კანონში მიღებულია სახელმწიფო სათათბიროს მიერ 2022 წლის სექტემბერში.

დოკუმენტის თანახმად, „ქვემდებარეს მიერ ზემდგომის ბრძანების შეუსრულებლობა… საომარი მდგომარეობის დროს, ომის დროს, შეიარაღებული კონფლიქტის ან საომარი მოქმედებების პირობებში, აგრეთვე უარი სამხედრო და საომარ მოქმედებებში მონაწილეობაზე“. ისჯება თავისუფლების აღკვეთით სამ წლამდე. ხოლო სერიოზული შედეგების შემთხვევაში – 10 წლამდე.

ასევე, იზრდება პასუხისმგებლობა მობილიზაციის ან საომარი მდგომარეობის პერიოდში დანაყოფის უნებართვო მიტოვებისთვის, ომის დროს ან შეიარაღებული კონფლიქტის ან საომარი მოქმედებების პირობებში – 5-დან 10 წლამდე თავისუფლების აღკვეთა. მობილიზაციის, ომის ან შეიარაღებული კონფლიქტის პირობებში დეზერტირობისთვის სასჯელი გაიზარდა 15 წლამდე თავისუფლების აღკვეთით, ავადმყოფობის მოჩვენებითი სამხედრო სამსახურისგან თავის არიდებისათვის – 10 წლამდე.

Source link