ნატოს სამიტის ფარგლებში მიცოტაკის-ერდოღანის შეხვედრის პროგრამა და ათენის მოლოდინები

ჭეშმარიტების დღე ბერძნულ-თურქული ურთიერთობებისთვის ზეგ მოვა ვილნიუსშიროდესაც ნატოს სამიტის (11-12 ივლისი) მრავალი გვერდითი მოვლენა იწყება.

შეხვედრის მთავარი პროგრამა უკრაინაში არსებული ვითარების ირგვლივ ტრიალებს, მაგრამ საბერძნეთისთვის პრიორიტეტია ათენისა და ანკარის ორი ახალი მთავრობის შესაძლებლობა ისარგებლონ სიტუაციით, რაც, პირველ რიგში, გამომდინარეობს თურქეთის ტაქტიკური თავშეკავებით ადგილზე დაძაბულობისგან. 6 თებერვალს დამანგრეველი მიწისძვრა. ათენი ოპტიმისტურად არის განწყობილი ანკარასთან კომუნიკაციის არხების დამყარების პერსპექტივის მიმართ, მაგრამ არ აქვს ილუზია იმის შესახებ, თუ რამდენად დიდია თურქეთის ამბიციები აღმოსავლეთ ხმელთაშუა ზღვაში, სადაც ბერძნულ-თურქეთის ურთიერთობებში ყველაზე დიდი პრობლემებია.

ვილნიუსში სამი განსხვავებული შეხვედრა გაიმართება. პირველი ლიდერობის დონეზე პრემიერ მინისტრ კირიაკოს მიცოტაკისსა და თურქეთის პრეზიდენტ რეჯეფ თაიფ ერდოღანს შორის 12 ივლისს. მეორე საგარეო საქმეთა მინისტრების დონეზე, გიორგი გერაპეტრიტისსა და ჰაკან ფიდანს შორის. და მესამე – ეროვნული თავდაცვის მინისტრების დონეზე, ნიკოს დენდიასსა და იასარ გიულერს შორის, რომლებიც ერთი თვის წინ თურქეთის შეიარაღებულ ძალებს (TED) ხელმძღვანელობდნენ. მიცოტაკისისა და ერდოღანის პირველ შეხვედრას ბერძნული მხრიდან ასევე დაესწრებიან ბ-ნი გერაპეტრიტისი და პრემიერ-მინისტრის დიპლომატიური მრჩეველი ანა-მარია ბურა. რა თქმა უნდა, ლიტვაში ბერძნული დელეგაცია ბევრად უფრო დიდი იქნება, რათა შეხვედრები უკეთ მომზადდეს.

უკვე ცნობილი გახდა, საბერძნეთისა და თურქეთის თავდაცვის სამინისტროების იდენტური საჯარო განცხადებების საფუძველზე, რომ არსებობს შეთანხმება დიალოგის დაჩქარების შესახებ ნდობის აღდგენის ღონისძიებების (CBMs) დონეზე, ე.ი. სამხედრო ჩინოვნიკებს შორის ზოგიერთი დიპლომატის მონაწილეობით, ხოლო დენდიას და გიულერს შორის პირისპირ შეხვედრა ჯერ არ შედგა გარკვეული დეტალების გასარკვევად. მიცოტაკისისა და ერდოღანის შეხვედრის შემდეგ, მოსალოდნელია მნიშვნელოვანი მოვლენები. ნათელია, რომ Mansion House ამ ეტაპზე ძალიან ძლიერ როლს შეასრულებს და ბატონი გერაპეტრიტის ყოფნა საგარეო საქმეთა სამინისტროში, ბოლო დრომდე მიცოტაკისის ერთ-ერთი უახლოესი თანამოაზრე, უზრუნველყოფს სრულ კოორდინაციას. უფრო მეტიც, როგორც ჩანს, Maximou-ს შენობასა და საგარეო საქმეთა სამინისტროს შორის მიმდინარეობს ოსმოსის პროცესი, რაც უახლოეს მომავალში აისახება გამოცდილი დიპლომატების მჭიდრო გადაადგილებებში, რომლებიც უკვე დაწყებულია, მაგრამ ჯერ არ გაფორმებულა. როგორც K-ის კორესპონდენტი მანოლის კოსტიდისი იუწყება სტამბოლიდან, როგორც ჩანს, თურქულ მხარეს აქვს განზრახვა, რომ დიალოგის პროცესები სწრაფად წაიწიოს წინ და ზოგიერთი ანალიტიკოსი თვლის, რომ კაიროს ასევე შეუძლია როლი შეასრულოს უფსკრულის დაფარვაში, რადგან ეგვიპტე აწესრიგებს ურთიერთობას თურქეთთან.

მიცოტაკისის შტაბში მიაჩნიათ, რომ არსებული ვითარება მნიშვნელოვნად განსხვავდება იმ შეხვედრისგან, რომელიც შედგა 2019 წლის სექტემბერში, პრემიერ-მინისტრად მისი პირველი არჩევიდან მალევე, ცნობილი, არაგამამხნევებელი შედეგებით. შეგახსენებთ, რომ ეს შეხვედრა ფაქტობრივად ტორპედირებული იყო ერდოღანის ძალიან მკაცრი პოზიციით, რაც რამდენიმე თვის შემდეგ თურქულ-კოლუმბიის მემორანდუმის ხელმოწერით და მომავალ წელს ორუტს რეიესმა და ევროსის კრიზისმა დაადასტურა. მნიშვნელოვანი რგოლი 2019-სა და დღეს შორის არის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე ალექსანდრა პაპადოპულუ, რომელსაც აქვს სრული გაგება იმის შესახებ, რაც მოხდა მაშინ და შემდეგ, ვაშინგტონში სამი წლის დამატებითი სარგებლით, რამაც მას ძალიან კარგად ესმოდა ცვლილებების სიღრმე. მოხდა აშშ-ს საგარეო პოლიტიკის ფორმულირებაში.

თუმცა, ნატოს დონეზე, გარდა ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაციაში შვედეთის წევრობის მთავარი საკითხისა, რომელიც ვაშინგტონსა და ანკარას შორის F-16 და არა მხოლოდ მოლაპარაკებების არაფორმალური ნაწილია, არის კითხვები. წმინდა ბერძნულ-თურქული ხასიათი. წინა დღეებში კ-მ აჩვენა, რომ ამერიკელები ცდილობდნენ კომპრომისის ფორმულის მოძებნას ნატოში თურქეთის დელეგაციის მოთხოვნის შემდეგ, რომ ბოსფორი და დარდანელი ერქვა. “თურქეთის სრუტე” (შესაბამისად, სტამბოლი და კანაკალე), რაც არღვევს 1936 წლის მონტრეს კონვენციას, რომელიც განსაზღვრავს მათ სტატუსს. ამერიკელები, ნატოს სამხედრო კომიტეტის (MCC) და მცირე ქვეყნების (როგორიცაა ნორვეგია) დახმარებით ჩრდილოატლანტიკური საბჭოს დონეზე, ცდილობდნენ შესთავაზონ ორმაგი აღნიშვნა ჩიხიდან გამოსვლისთვის. თუმცა, საბერძნეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ გადაწყვიტა, რომ ეს წინადადება ვერ მიიღება. მოლაპარაკებები მიმდინარეობს და, ბოლო დროს განვითარებული მოვლენების მიხედვით, შემოთავაზებულია დაემატოს სქოლიო, სადაც განმარტავენ, რომ ნატოს რეგიონალური გეგმები არ ცვლის პოლიტიკას ან არ ცვლის სამართლებრივ პოზიციებს, როგორც ჩანს, გულისხმობს მონტრეს კონვენციის უპირატესობას ნებისმიერ სხვა ინტერპრეტაციაზე. თურქეთის უფლებას უწოდოს სრუტე „თურქული სრუტე“, რა თქმა უნდა, შენარჩუნებულია.

მიუხედავად იმისა, რომ ეს საკითხი სერიოზულად არ ითვალისწინებს ბერძნულ-თურქეთის ურთიერთობების მწვავე პრობლემებს 2018 წლიდან 2023 წლის დასაწყისში, იგი განიხილება, როგორც ანკარას მორიგ მცდელობად შეცვალოს საერთაშორისო ხელშეკრულებების მნიშვნელობა, რომლებიც დიდწილად განსაზღვრავს მათ. გავიხსენოთ რომ მონტრეს კონვენცია 1936 წ იყო, ფაქტობრივად, გადაიდო 13 წლით ლოზანის ხელშეკრულების დამატებით, რაც საშუალებას აძლევდა თურქეთის სამხედრო კონტროლს სრუტეებზე და საბერძნეთის კუნძულების ლემნოსისა და სამოტრაკის მილიტარიზაციის შესაძლებლობა. დიპლომატიური მანევრების საშუალებით, როგორიცაა ლოზანის ხელშეკრულებაში დასახელებული აღმოსავლეთ ეგეოსის კუნძულების სრუტეების ან სავარაუდო „გაურკვეველი“ სუვერენიტეტის სტატუსი, ანკარა არსებითად ცდილობს გააუქმოს კარგად განსაზღვრული ცნებები და სიტუაციები.

F-35
და ბოლოს, უნდა აღინიშნოს, რომ ვილნიუსის შემდეგ, მოსალოდნელია – და თუ ყველაფერი ისე განვითარდება, როგორც მოსალოდნელია – გამოქვეყნდება ბერძნული მოთხოვნის მიღების წერილი აშშ-დან F-35-ის მიწოდებაზე, რომელიც იქნება საწყისი. ამ საკითხზე ორ მხარეს შორის მოლაპარაკების წერტილი. შეგახსენებთ, რომ თურქული მხარე უარყოფითად არის განწყობილი საბერძნეთისთვის F-35-ების მიწოდების მიმართ თურქეთისთვის ახალი F-16-ების შესყიდვისა და განახლების საკითხის გადაწყვეტის გარეშე.

კათიმერინი

Source link