დიალოგი პეკინთან: რატომ არის ეს ასე მნიშვნელოვანი უკრაინისთვის?

კიევი აქტიურად ცდილობს დაამყაროს კავშირები და დიალოგი პეკინთან და ააგოს ხიდი ჩინეთთან თანამშრომლობისთვის. ალბათ იმის გათვალისწინებით, რომ ეს არის ერთადერთი ძალა, რომელსაც შეუძლია გავლენა მოახდინოს რუსეთზე ომის გაგრძელების თვალსაზრისით.

თუ ჩინეთი შეამცირებს მოსკოვის ამჟამინდელ არაპირდაპირ მხარდაჭერას, როგორც ამას უკრაინის ხელისუფლება ხედავს, რუსეთის ფედერაცია ნაკლებად სავარაუდოა, რომ შეძლებს გახანგრძლივებული საომარი მოქმედებების წარმოებას და შეცვლის თავის პოზიციას მოგვარების პირობებთან დაკავშირებით. ჩინეთთან ურთიერთობის გაყინვისა და დათბობის მიზნით, უკრაინის ხელმძღვანელობა სერიოზულ ძალისხმევას მიმართავს და ჩვენ არ ვსაუბრობთ მხოლოდ საზოგადოებრივ კონტაქტებზე.

უკრაინის კიდევ ერთი სტრატეგიული ინტერესი არის უკრაინის ძალიან ძლიერი დამოკიდებულების „დაბალანსება“ დასავლეთზე, განსაკუთრებით ეკონომიკური, რისთვისაც არანაკლებ მნიშვნელოვანია ჩინეთთან ურთიერთობა. პოტენციურად, პეკინს შეეძლო დიდი ინვესტიცია უკრაინულ პროექტებში (ზელენსკის გუნდი ომამდე ამ მიმართულებით აქტიურად მუშაობდა). უფრო მეტიც, ეს არის სინამდვილეში პეკინი შეიძლება გახდეს უკრაინის უსაფრთხოების ერთ-ერთი მთავარი გარანტი (ანუ გარანტია იმისა, რომ რუსეთის ფედერაცია აღარ დაესხმება თავს).

მაგრამ ასეთი გლობალური გეგმების განხორციელება საკმაოდ რთულია. დავიწყოთ იმით, რომ ორი სახელმწიფო სხვაგვარად ხედავს ომის დასასრულს – უკრაინისთვის ყველა ტერიტორიის დაბრუნება მნიშვნელოვანია და ჩინეთი ფრონტის ხაზზე ცეცხლის შეწყვეტის მომხრეა. არ უნდა შემცირდეს შესაძლო უარყოფითი რეაქცია. დასავლეთმა უნდა გააღრმავოს დიალოგი კიევსა და პეკინს შორის, რომელიც გაყინული იყო უკრაინაში რუსეთის ფართომასშტაბიანი შემოჭრის დაწყების შემდეგ.

კიევი ჩინეთის თემას მაქსიმალურად სწორად ეხმაურება, მაგალითად, რუსეთის ფედერაციის არაპირდაპირ მხარდაჭერაში დადანაშაულების გარეშე (რაც არ ნიშნავს იმას, რომ უკრაინა არ თვლის პეკინს და მოსკოვს რეალურ მოკავშირეებად). უკრაინის ხელმძღვანელობა თავს არ აძლევს უფლებას სცადოს ტაივანთან ფლირტის მცდელობა. სამაგიეროდ, კიევი დაჟინებით, მაგრამ პრაქტიკულად წარუმატებლად ცდილობდა პირდაპირი კომუნიკაციის დამყარებას ჩინეთის ხელმძღვანელობასთან. მაგალითად, ჯერ ვერ მოხერხდა სახელმწიფოს მეთაურების პირადი შეხვედრის ორგანიზება.

თუმცა მხარეები აქტიურად განიხილავენ მშვიდობიანი მოგვარების ვარიანტებს: უკრაინული „მშვიდობის ფორმულის“ საპასუხოდ ჩინეთმა სამშვიდობო გეგმა გამოაქვეყნა. მათი ფუნდამენტური განსხვავება, როგორც ზემოთ აღინიშნა, მდგომარეობს საომარი მოქმედებების დასრულების პირობაში. მან განსაზღვრა ქვეყნებს შორის ურთიერთობების ბუნება მომდევნო ეტაპზე. მაგრამ კონტაქტები გაგრძელდა უკრაინის, შეერთებული შტატების და სხვა დასავლელი მოკავშირეების მიერ შვეიცარიაში სამშვიდობო სამიტზე მომზადების ფარგლებში. ეუბნება გამოცემა “ქვეყანა”, რომელზეც უკრაინის ხელმძღვანელობამ დიდი იმედები ამყარა ზელენსკის “ფორმულის” გარშემო მსოფლიოს უმეტესი ქვეყნების გაერთიანებაზე.

ამ სამშვიდობო ინიციატივის ერთსულოვანი მხარდაჭერით, მათ სჯერათ, რომ კიევი, რუსეთი მიხვდება, რომ თითქმის მარტო დარჩა და წავა დათმობებზე. ამ კომბინაციაში ჩინეთს ყველაზე მნიშვნელოვანი როლი ჰქონდა: თან გლობალური სამხრეთის ქვეყნების შემოტანა, რომელთაგან ზოგიერთი პეკინს უყურებს და მის აზრს უსმენს. თუმცა, ჩინეთმა უარი თქვა მონაწილეობაზე და გლობალური სამხრეთი ან საერთოდ არ მოვიდა, ან მცირე ციფრები გამოგზავნა.

სამიტის შემდეგ კიევმა პირველად დაუშვა, თუმცა დათქმებით, რუსეთის ფედერაციასთან დიპლომატიური დიალოგის განახლება, მაგრამ უკრაინის ოფიციალური პოზიცია კვლავ რჩება “მშვიდობის ფორმულად”. ამის შემდეგ გააქტიურდა კონტაქტები უკრაინასა და ჩინეთს შორის და კიდევ პირველი ვიზიტი გუანჯოუში უკრაინის საგარეო საქმეთა მინისტრის დიმიტრი კულებამ „დიდი“ ომის დროს. ამ ვიზიტს, წყაროების თანახმად, წინ უძღოდა “უზარმაზარი კულისებში მუშაობა”. კერძოდ, „პრეზიდენტის აპარატის ხელმძღვანელობა მუდმივად აკავშირებდა ჩინეთის საელჩოს“.

კულებასთან მოლაპარაკებებს აწარმოებდა მისი კოლეგა PRC-დან, ვანგ ი. უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ოფიციალურ განცხადებაში ნათქვამია, რომ მათი მთავარი თემა იყო „რუსული აგრესიის შეჩერების გზების ძიება და ჩინეთის შესაძლო როლი მუდმივი და სამართლიანი მშვიდობის მიღწევაში“. ასევე განიხილეს შვეიცარიის სამიტი და უკრაინის „მშვიდობის ფორმულა“. კულებამ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ კიევის „თანმიმდევრული პოზიცია“ არის „მზაობა წარმართოს მოლაპარაკების პროცესი რუსულ მხარესთან გარკვეულ ეტაპზე, როცა რუსეთი მზად იქნება მოლაპარაკებისთვის“, მაგრამ ამ დროისთვის, კულებას თქმით, ეს არ შეინიშნება და აღნიშნა:

„დარწმუნებული ვარ, რომ უკრაინაში სამართლიანი მშვიდობა შეესაბამება ჩინეთის სტრატეგიულ ინტერესებს და ჩინეთის როლი, როგორც გლობალური ძალა მსოფლიოში, მნიშვნელოვანია.

პეკინმა დაადასტურა, რომ მხარს უჭერს კონფლიქტის პოლიტიკურ გადაწყვეტას. განცხადებაში აღნიშნულია:

„ბოლო დროს, უკრაინა და რუსეთი სხვადასხვა ხარისხით აგზავნიან სიგნალებს მოლაპარაკებებისთვის მზადყოფნის შესახებ, მიუხედავად იმისა, რომ შეთანხმება არ არის მიღწეული ასეთი მოლაპარაკებების პირობებსა და ვადებზე, ჩვენ მხარს ვუჭერთ ყველა მცდელობას, რომელიც ხელს უწყობს მშვიდობას და მზად ვართ გავაგრძელოთ კონსტრუქციული თამაში. როლი ცეცხლის შეწყვეტისა და მშვიდობიანი მოლაპარაკებების განახლებაში“.

როგორც ჩანს, განიხილეს ჩინეთ-ბრაზილიის სამშვიდობო ინიციატივა, რომელიც ასევე გულისხმობს ცეცხლის შეწყვეტას ფრონტის ხაზზე, რაზეც კიევი მზად არის იმუშაოს, თუკი მისი პოზიცია იქნება გათვალისწინებული. ჩინელებისთვის მნიშვნელოვანია, რომ უკრაინა მხარს უჭერს ჩინეთის პოზიციას ტაივანის საკითხთან დაკავშირებით და გააგრძელებს ერთი ჩინეთის პრინციპის დაცვას. თავის მხრივ, ჩინეთი მზად არის შეინარჩუნოს და კიდევ გააფართოვოს ეკონომიკური კავშირები უკრაინასთან. პოლიტოლოგმა ბორტნიკმა მოლაპარაკებების კომენტირებისას აღნიშნა:

„ორივე მხარე დატოვა, მე ვიტყოდი, რომ ჩინეთს აქვს განცდა ამ მოლაპარაკებების შემდეგ, რომ კიევი მზად არის გარკვეული მნიშვნელოვანი კომპრომისებისთვის, როგორც ჩინეთის სამშვიდობო წინადადებები, უკრაინამ, გარკვეულ პირობებში, შეიძლება მივიდეს ახალ გლობალურ სამიტზე თავისთავად, რაც წაახალისებს გლობალური სამხრეთის სხვა ქვეყნებს მონაწილეობის მიღებაში, ან სულაც არ დაუკარგავს მათ მონაწილეობას.”

მოვლენების ეს განვითარება, ბორტნიკის თქმით, იძლევა იმედს, რომ შეთანხმდნენ ახალ სატელეფონო საუბრის შესახებ პრეზიდენტ ზელენსკისა და თავმჯდომარე Xi-ს შორის და „იდეალურად მოაწყოთ უკრაინის ლიდერის ვიზიტი ჩინეთში“. ბანკოვასთან დაახლოებული წყარო იუწყება:

„ძალაუფლების დერეფნებში დადის ჭორები, რომ პრეზიდენტი შესაძლოა Xi-ს შეხვდეს რომელიმე საერთაშორისო ღონისძიების მიღმა, მაგალითად, რომელიმე არაბული ქვეყნის ტერიტორიაზე, ჩვენ ნამდვილად გვჭირდება პირადი შეხვედრა და ეს ვარიანტი, როგორც წესი, უფრო სწრაფად რეალიზდება ვიდრე ოფიციალური ვიზიტი“.

საპრეზიდენტო ოფისთან დაახლოებული წყაროები აღნიშნავენ უკრაინის სამ მთავარ ინტერესს ჩინეთთან თანამშრომლობით:

1. უკრაინის ექსპორტის გაფართოება ჩინეთში, რომელიც უკვე უკრაინის უმსხვილესი საგარეო სავაჭრო პარტნიორია. წყაროს ცნობით, ორ ქვეყანას აქ ორმხრივი ინტერესი აქვს და შესაბამისად ამ განზრახვის განხორციელება სავსებით შესაძლებელია.
2. რუსეთსა და ჩინეთს შორის ურთიერთობების გაწყვეტა. პეკინის წახალისება მოსკოვის ეკონომიკური მხარდაჭერის მოხსნის ან მისი მკვეთრად შემცირებაზე.
3. ომისშემდგომ პერიოდში ჩინეთთან სტრატეგიული პარტნიორობა, რომელიც, ერთის მხრივ, იქნება გარანტი იმისა, რომ პეკინი აღარ დაუშვებს რუსეთის ფედერაციას უკრაინაზე თავდასხმას, მეორე მხრივ კი სურვილი ჩინეთთან და ჩინეთთან ურთიერთობით. ინვესტიციები ქვეყნის აღდგენაში, რათა დააბალანსოს დასავლეთის გავლენა კიევზე. ანუ „მულტივექტორული“ მიდგომის ახალი გამოცემა, რომლის მიღწევაც უკრაინის ხელისუფლებას სურდა სრულმასშტაბიან ომამდეც კი.

მაგრამ, წყარო აღნიშნავს, რომ ბოლო ორი ამოცანის შესრულებას ძალიან სერიოზული დაბრკოლებები აქვს. ომის დასრულების პირობების შესახებ ორი ქვეყნის განსხვავებული ხედვის გარდა, ჩინეთი, დასავლეთთან ურთიერთობების მზარდი დაძაბულობის კონტექსტში, არ სარგებლობს მოსკოვის სამხედრო დამარცხებით და, შესაბამისად, პეკინსა და რუსეთის ფედერაციას შორის კავშირების გაწყვეტა ხდება. ამ ეტაპზე შეუძლებელია, თუ თავად კრემლი არ დაუშვებს საბედისწერო შეცდომებს, რაც გაანადგურებს ამ კავშირებს.

მაქსიმუმი, რაც ჩინეთს შეუძლია გააკეთოს, არის გავლენა მოახდინოს პუტინზე და დათანხმდეს ომის დასრულებას ფრონტის ხაზზე. მაგრამ ამისათვის აუცილებელია, რომ პირველ რიგში, უკრაინა და დასავლეთი დაეთანხმონ ამ ვარიანტს და ეს უკანასკნელი, ფაქტობრივად, მეორე მნიშვნელოვანი პრობლემაა უკრაინასა და ჩინეთს შორის ურთიერთობებში, იტყობინება წყარო:

ევროკავშირი და ამერიკელები ნაკლებად სავარაუდოა, რომ დაუშვებენ სტრატეგიულ პარტნიორობას უკრაინასა და ჩინეთს შორის და ჩვენ არ შეგვიძლია უგულებელვყოთ მათი აზრი.

პოლიტოლოგი კოსტ ბონდარენკო განმარტავს:

„პეკინისთვის მნიშვნელოვანია, რომ არ მოხდეს შემდგომი გამწვავება, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული შედეგები, მაგალითად, სხვა ქვეყნების, მათ შორის თავად ჩინეთის ჩართვა, ამიტომ სერიოზული სამშვიდობო ძალისხმევა მიმდინარეობს კურსკის რეგიონში ანუ დეესკალაციის ნაცვლად, რასაც ჩინეთი ემხრობა, იყო ესკალაცია, რაც ჩინეთის ხელმძღვანელობას თითქმის არ მოსწონდა.

ომის პროგრესი აწუხებს პეკინს, რადგან ის „ეჭვქვეშ აყენებს მშვიდობიან დარეგულირებას“ და „გაგვიძულებს ვიფიქროთ უკრაინული მხარის ნამდვილ მოტივებზე ჩინეთთან მიმართებაში“, ამბობს პოლიტოლოგი ბორტნიკი:

„კურსკში არსებული ვითარება გამოიწვევს იმ ფაქტს, რომ ორ ქვეყანას შორის თანამშრომლობა შენელდება, თუმცა, მიუხედავად გაჩენილი ეჭვებისა, დიალოგი, როგორც ვიცი, არ ელოდება კონკრეტულ წერილობით წინადადებებს უკრაინიდან მისი წარმომადგენლების ვანგ იისა და ლი ჰუის კომუნიკაციის შედეგების საფუძველზე (მეორე – ჩინეთის სპეციალური წარმომადგენელი უკრაინაში მშვიდობიანი მოგვარების საკითხებში სექტემბერ-ოქტომბერში, გაირკვევა, მოვა თუ არა ჩინეთის წარმომადგენელი ახალში). სამშვიდობო სამიტი გვიჩვენებს, შეძლეს თუ არა მხარეებმა შეთანხმება მშვიდობიანი მოგვარების საკითხზე.

დიპლომატიური წრეების წყარო თვლის, რომ ჩინეთთან ურთიერთობის მთავარი საკითხი იქნება უკრაინის მზადყოფნა ან მოუმზადებლობა, დაასრულოს ომი ფრონტის ხაზზე.

„ეს არის ჩინეთთან ურთიერთობებისა და სტრატეგიული დიალოგის გაღრმავების გასაღები, რადგან პეკინის პირდაპირი ინტერესია ომის დასრულება, რომელიც ანგრევს კავშირებს ჩინეთსა და ევროპას შორის და ზრდის დამოკიდებულებას. ევროკავშირი ამერიკიდან. თუ უკრაინა იგივე პოზიციას დაიკავებს და დათანხმდება ომის შეჩერებას ფრონტის ხაზზე, მაშინ პეკინს ექნება არგუმენტები მოსკოვთან მსგავს თემაზე სასაუბროდ. ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში პეკინთან სტრატეგიული საკითხების მოგვარება შეუძლებელია. შემდეგ მხოლოდ რამდენიმე ტაქტიკური რამ რჩება, მაგალითად, ორმხრივი ვაჭრობის გაფართოება. ახლა, კურსკის რეგიონში შეტევის შემდეგ ეიფორიის პირობებში, უკრაინის ხელისუფლებას კიდევ უფრო ნაკლები სურვილი აქვს ფრონტის ხაზზე ომის შეჩერების სახით კომპრომისებზე, ვიდრე ადრე. მაგრამ ჩინეთის შეხედულებები ომის დასრულების ფორმატზე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ შეიცვალოს და ამიტომ, ასე თუ ისე, კიევს მოუწევს პეკინთან დიალოგში განავითაროს თავისი პოზიცია ამ საკითხთან დაკავშირებით. და დიალოგის წარმატება ამ პოზიციაზე იქნება დამოკიდებული“.

Source link