როგორ შეიცვალა ძირითადი საჭიროებები და შინამეურნეობების შემოსავლის მდგომარეობა მზარდი ინფლაციის შედეგად ჩამოყალიბებულ ეკონომიკურ ჩარჩოში და რა შედეგები მოჰყვა ამას მოქალაქეების ყოველდღიურ ცხოვრებაზე, ამბობენ ექსპერტები.
ძირითად საქონელსა და მომსახურებაზე ფასების მკვეთრმა ზრდამ შინამეურნეობები ახალ რეალობაში ჩააგდო და აიძულა ისინი შეეცვალათ ხარჯვის პრიორიტეტები. ქვემოთ მოცემულია ოჯახის ბიუჯეტის ხარჯები საქონელსა და მომსახურებაზე გარკვეულ ჯგუფებზე საბერძნეთში, საფრანგეთსა და იტალიაში 2020 წელს. ნათელია, რომ ბერძნული და იტალიური ოჯახების შემოსავლის დიდი პროცენტი იხარჯება საკვებსა და ენერგიაზე.
დიაგრამა 2 გვიჩვენებს 2024 წლის იანვრის ფასების დონეს სხვადასხვა კატეგორიის საქონელსა და მომსახურებაზე სამი ეკონომიკისთვის.
საბერძნეთსა და იტალიაში ენერგორესურსების ფასების დაცემის გარდა, ყველა სხვა კატეგორია კვლავ აგრძელებს ფასების მნიშვნელოვან ზრდას. გრაფიკი 3 ასახავს სურსათის პროდუქტებზე სამომხმარებლო ფასების ყოველთვიური ინდექსის დინამიკას.
აშკარაა სურსათსა და უალკოჰოლო სასმელებზე ფასების მუდმივი ზრდა, ისევე როგორც გრძელვადიანი საქონლის, საყოფაცხოვრებო საქონლისა და მომსახურების ზოგადი ტენდენცია, ასევე სასტუმროებზე, კაფეებსა და რესტორნებზე. რა თქმა უნდა, 2022 წლის შემდეგ ზრდა განსაკუთრებით მკვეთრი იქნება სამი ქვეყნის ეკონომიკისთვის. დიაგრამა 4 გვიჩვენებს თვიური სამომხმარებლო ფასების ინდექსის დინამიკას ქირავნობის საცხოვრებლებზე.
გრაფიკი გვიჩვენებს სახლის ფასების მნიშვნელოვან ზრდას 2022 წელს, 2023 წელს ეს ტენდენცია გარკვეულწილად შემცირდა (თუმცა ფასები მნიშვნელოვნად მაღალი რჩება). ამ ეტაპზე ორი შეშფოთების სფეროა: პირველი დაკავშირებულია ფასების ზრდასთან და განკარგულ შემოსავალთან, ხოლო მეორე არის ფასების ზრდის გავლენა მომხმარებელთა ნდობაზე.
პირველ თემაში დაკვირვება ასეთია: „როდესაც ოჯახის ბიუჯეტის 32,3% იხარჯება საცხოვრებელზე, წყალზე, ელექტროენერგიაზე, ბუნებრივ აირზე და ა.შ., ხოლო საშუალო ნომინალური წლიური ხელფასის შემოსავალი 13,730 ევროა, ეს ნიშნავს, რომ 4434. ამ საჭიროებებზე ყოველწლიურად იხარჯება ევრო, დანარჩენი 9296 ევრო რჩება სხვა ხარჯებზე, საიდანაც 1849 ევრო არის საკვები, დანარჩენი 7447 ევრო რჩება ყველა სხვა საჭიროებისთვის.
თუმცა, იტალიაში, საშუალო წლიური ნომინალური ხელფასით 31,833 ევრო, 12,001 ევრო იხარჯება საცხოვრებელზე და ენერგიაზე, ხოლო 6,462 ევრო საკვებზე, ტოვებს 13,370 ევროს ყველა სხვა საჭიროებისთვის.
ასე რომ, საბერძნეთის მცხოვრებნი სხვა საჭიროებებირომელიც ასევე განსაზღვრავს ცხოვრების ხარისხი, არის 7437 ევრო, ხოლო იტალიაში – 13370 (დიდი განსხვავება!). ფაქტობრივად, თუ ამ ორი კატეგორიის ფასები საბერძნეთსა და იტალიაში 10%-ით გაიზრდება, ეს ნიშნავს, რომ საბერძნეთში ხალხი დაკარგავს 628 ევროს, იტალიაში 1846 ევროს, მაგრამ საბოლოოდ დარჩება 6819 ევრო და 11524 ევრო. იტალია თითქმის ორჯერ მეტია, ვიდრე საბერძნეთში).
სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ფასების ზრდის უარყოფითი ეფექტი შეიძლება იყოს პროპორციული ორივე ქვეყანაში, მაგრამ საბერძნეთში დარჩენილი შემოსავალი განსაკუთრებით დაბალ დონეზე ეცემათუმცა, რა თქმა უნდა, ადამიანის ბუნება ერთნაირია აქაც და იტალიაშიც, მსგავსი საჭიროებებითა და ცხოვრების წესით.
მეორე საზრუნავია როგორ ფასების დინამიკა გავლენას ახდენს მომხმარებელთა ნდობაზე. გრაფიკი 5 გვიჩვენებს სამომხმარებლო ნდობის ინდექსის ევოლუციას სამი ეკონომიკისთვის 2018 წლიდან 2023 წლამდე. ინდექსი მნიშვნელოვანი ეკონომიკური ინდიკატორია, რომელიც ასახავს ოპტიმიზმის ან პესიმიზმის ხარისხს, რომელსაც მომხმარებლები განიცდიან უახლოეს მომავალში თავიანთი ქვეყნის ეკონომიკურ მდგომარეობასთან დაკავშირებით.
რაც შეეხება საბერძნეთის ეკონომიკას, ინდექსი გვიჩვენებს მნიშვნელოვანი ზრდის ტენდენციას 2018 წლის შუა პერიოდიდან 2019 წლის შუა რიცხვებამდე, რაც მიუთითებს გაზრდილ ოპტიმიზმზე. თუმცა, პანდემიის დაწყების შემდეგ, დგება სტაბილიზაციის და შემდეგ კლების პერიოდი, რაც მიუთითებს შეშფოთებას COVID-19 პანდემიის ჯანმრთელობისა და ეკონომიკური შედეგების შესახებ.
2021 წლიდან 2023 წლამდე პერიოდი, როგორც ჩანს, სტაბილიზაციისა და მოკრძალებული აღდგენის პერიოდია, თუმცა დონეები არ უბრუნდება პანდემიამდელ დონეს, რაც შესაძლოა მიუთითებდეს ეკონომიკის გრძელვადიან გამოწვევებზე. ამრიგად, ინფლაციის უეცარი ზრდა 2021-2022 წლებში გამოიწვია შინამეურნეობების რეალური შემოსავლების შემცირება, რამაც მნიშვნელოვანი ტვირთი დააწვა მათ ფინანსურ მდგომარეობას.
გარემოში, სადაც ნომინალური ხელფასები და სიმდიდრის წყაროები სათანადოდ არ არის მორგებული, რათა გაუმკლავდეს ცხოვრების მზარდ ხარჯებს, ძირითადი საჭიროებები, როგორიცაა თავშესაფარი, საკვები და ენერგია, უფრო მნიშვნელოვანი გახდა ოჯახებისთვის, ვიდრე ოდესმე. ამ ძირითადი საქონლის საჭიროება გახდა პრიორიტეტი, რადგან ერთჯერადი შემოსავლის შემცირება ნიშნავს, რომ შემოსავლის უფრო მცირე პროცენტი შეიძლება გამოიყოს სხვა სამომხმარებლო ხარჯებისთვის. საცხოვრებლის, ადეკვატური საკვების და გათბობისა და ტრანსპორტისთვის საჭირო ენერგიით უზრუნველყოფა ახლა მთავარი ფინანსური საკითხია მრავალი შინამეურნეობისთვის, რაც იწვევს მათი ხარჯების გადაფასებას უფრო აქტუალური საჭიროებების ასახვის მიზნით.
რა არის მომხმარებელთა ნდობის დაქვეითების მიზეზი? შესაძლოა რამდენიმე მიზეზის გამო: მოქალაქეებს არ სჯერათ, რომ ინფლაცია კვლავ შემცირდება. ისინი ასევე აღმოაჩენენ, რომ მათი ერთჯერადი შემოსავალი ჯერ კიდევ არ არის შევსებული, ამიტომ მათ შეიძლება დაიჯერონ, რომ მათი ცხოვრების ხარისხის უფრო ხანგრძლივი დაქვეითება ახლა მოდის. ნებისმიერ შემთხვევაში, დღეს ფასების დონე ამცირებს მათ განკარგულ შემოსავალს (ინფლაციის დაცემა არ ნიშნავს დეფლაციის მოახლოებას). და ბოლოს, შეიძლება არსებობდეს უნდობლობა (რომელიც უკვე არსებობს) გატარებულ ეკონომიკურ პოლიტიკაში, ან უფრო ზოგადი აღქმა „გადარჩენის“ მთავრობის ჩარევის უარყოფის შესახებ, რომელიც დღემდე არ მომხდარა.
მაგრამ თუ აქამდე მოყვანილი არგუმენტი სწორია, მაშინ სამ ეკონომიკაში უნდა დავინახოთ შინამეურნეობების დანაზოგების შემცირება. მართლაც, ეს ხდება. ფაქტობრივად, სქემა გვიჩვენებს საკმაოდ საგანგაშო ტენდენციას საბერძნეთისთვის 2022 წელს, როდესაც დაზოგვის მაჩვენებელი უარყოფითი იქნება. Ეს ნიშნავს, რომ შინამეურნეობები იმაზე მეტს ხარჯავდნენ, ვიდრე ჰქონდათ განკარგვადი შემოსავალი, შესაძლოა წინა დანაზოგზე ან გაზრდილი სესხის აღება.. მზარდმა ეკონომიკურმა ზეწოლამ, რასაც დაემატა ინფლაცია, შეამცირა ხალხის რეალური განკარგვადი შემოსავალი, აიძულებს მათ დახარჯონ მეტი ძირითადი საჭიროებების დასაკმაყოფილებლად.
დაზოგვის უარყოფითი მაჩვენებელი ასევე ასახავს უფრო ღრმა შეშფოთებას ოჯახების ფინანსურ უსაფრთხოებასთან დაკავშირებით, რადგან დანაზოგის ნაკლებობა ნიშნავს მომავალში გაუთვალისწინებელი ფინანსური საჭიროებების ან საგანგებო სიტუაციების დაკმაყოფილების უნარს. ამ სიტუაციას შეიძლება ჰქონდეს შემდგომი გავლენა, რადგან მომავალ ფინანსურ უსაფრთხოებაზე შეშფოთებამ შეიძლება გამოიწვიოს სამომხმარებლო ხარჯების შემცირება, ეკონომიკური გაურკვევლობის გაზრდა.
More Stories
საბერძნეთი: ოჯახებისა და ბიზნესის დეპოზიტების ზრდა 2024 წლის მარტში
რამდენი დაუჯდება ბერძნულ ოჯახს აღდგომის აღნიშვნა?
ევროკავშირის დასაქმების ჩანაწერი: საბერძნეთი "ჩარჩენილი" დაბალ პოზიციაზე