შობა არის დიდი დღესასწაული და მნიშვნელოვანი დღე ყველასთვის საბერძნეთში, განსაკუთრებით ბავშვებისთვის და მარტოხელა მოქალაქეებისთვის – შობა, იმედისა და სიხარულის დღე. ინტერნეტპორტალის რედაქცია “ათენის ამბები” გულითადად ვულოცავთ ყველა ჩვენს მკითხველს დღესასწაულს.
შეგახსენებთ, რომ საბერძნეთში ოფიციალური არდადეგებია არის 25 დეკემბერი – შობა და 26 დეკემბერი – ღვთისმშობლის საკათედრო ტაძარი (შაბათ-კვირა), 1 იანვარი – ახალი წელი (შაბათ-კვირა 1-2), 6 იანვარი – ნათლისღება (დასვენების დღეები). ახალი წლის ღამეს უფროსები და ბავშვები ატარებენ ნამდვილ საშობაო დღესასწაულს.
საბერძნეთის მართლმადიდებლური ეკლესია 11 სხვა მართლმადიდებლურ ეკლესიასთან ერთად, რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლესიისგან განსხვავებით, ქრისტეს შობის დღესასწაულს 25 დეკემბრის ღამეს აღნიშნავს. მაგრამ ისინი იყენებენ არა “კათოლიკურ” გრიგორიანულ კალენდარს, არამედ ეგრეთ წოდებულ ახალ იულიუს კალენდარს. ხოლო 7 იანვარს (ახალი სტილით) შობას აღნიშნავენ რუსეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიასთან, იერუსალიმთან, სერბულ და ქართულ მართლმადიდებლურ ეკლესიებთან, ათონის მონასტრებთან, აღმოსავლური რიტუალის კათოლიკეებთან და იულიუსის კალენდრის მიმდევარ პროტესტანტებთან ერთად. განსხვავება მასა და გრიგორიანულ კალენდარს შორის არის 13 დღე.
სხვადასხვა ქრისტიანული აღმსარებლობის მღვდლები აღნიშნავენ, რომ შობის დღესასწაულის თარიღის შეუსაბამობა არ არის დაკავშირებული რელიგიურ დოქტრინასთან, არამედ განპირობებულია მხოლოდ კალენდრებში არსებული განსხვავებებით, რომლებსაც ტრადიციულად იცავს ერთი ან სხვა ეკლესია. უფლის შობის აღნიშვნის თარიღებში განსხვავება მის სულს არ ცვლის. მშვიდი, მშვიდი ოჯახური ბედნიერების სული, რომელსაც ჩვენც გისურვებთ, ასევე ახალი ნათელი იდეების დაბადება, მხიარული მოვლენები, მეტი ბედნიერება და სიყვარული, კეთილდღეობა და ეკონომიკური კეთილდღეობა.
ტრადიციები:
საბერძნეთი ზღვისა და მეზღვაურების ქვეყანაა და ამიტომ საახალწლო მისალოცი ბარათებზე ნავი ხშირად არის გამოსახული. საახალწლო ხეების ქვეშ მოთავსებულია სამოდელო ნავებიც. სოფლებში და სოფლებში არსებობდა ტრადიცია, როდესაც დღესასწაულების წინა დღეს მოსახლეობა ტყეში შედიოდა ძლიერი ნაძვის ხის (ან ზეთისხილის) საძებნელად, რომელსაც შემდეგ ჭრიდნენ და სახლში მიჰქონდათ. ამ ხეს ჰქვია “ქრისტოქსილო” – ქრისტეს ხე. მორები სახლში შეჰქონდათ ბუხარში ან ღუმელში დასაწვავად ყველა დღესასწაულის დროს, შობიდან ნათლისღებამდე.
პოპულარული რწმენის თანახმად, სანამ ეს ხე იწვის, ქრისტე თბილია ცივ ბეთლემის გამოქვაბულში. დღეს ეს ტრადიცია მხოლოდ ჩრდილოეთ საბერძნეთის ზოგიერთ სოფელშია შემორჩენილი.
კიდევ ერთი ტრადიცია, რომელიც დღემდე გრძელდება, არის სახლის ბუხრის წინასადღესასწაულო დასუფთავება. ამ პროცედურის მიზანია ბუხარი და ბუხარი ნაცრისგან გაწმინდოს, რათა ახალ წელს სახლში ბოროტი სულები და დემონები ვერ შევიდნენ.
ტრადიციული სიმღერები
რაც შეეხება სიმღერებს, მათ ამ დღესასწაულებზე აუცილებლად მღეროდნენ ბავშვები და მოზარდები. ეს ტრადიცია დღესაც ცოცხალია. ბავშვები დადიან სახლიდან სახლში, რეკავენ ლითონის სამკუთხედებს და მღერიან სიმღერებს.
სადღესასწაულო მენიუში ტრადიციებია. საბერძნეთში, მთავარი საშობაო კერძი არის კომბოსტოს რულონები (“lsetiosarmades”), რომელიც განასახიერებს სამოსში გახვეულ ქრისტეს. ღვეზელს ამზადებენ, მიირთმევენ მწნილებს („ტურშა“) და ჩირის კომპოტებს, ასევე „ქრისტოფსომო“ – საშობაო პურს, რომელსაც უმატებენ თხილს, ქიშმიშს და ზეთისხილს. ასევე ამ დღეებში ამზადებენ შემწვარ ღორის ხორცს, ბრინჯით სავსე ინდაურს, წაბლითა და ქიშმიშით, ტკბილ ღვეზელს და მოხარშულ ხორბალს შაქრით. “წმინდა ბასილის ღვეზელში” (“ვასილოპიტში”) ცხვება მონეტა – ვინც იპოვის, მთელი მომავალი წელი ბედნიერი იქნება.
შობა არის გართობის და სიხარულის დრო. მაგრამ პელოპონესის მანის რეგიონში შობა ასევე საშინელი ისტორიების დროა. ერთ-ერთი მათგანი ქვესკნელის მახინჯ და ბოროტ არსებებზეა კალიკანძარებზე. მანის მოსახლეობა შობის შემდეგ ღამით გასვლას ერიდება, რათა ბოროტი ფრიკები არ გაიტაცეს. ბავშვები მანივით კალიკანძარივით იცვამენ და სიმღერებით დადიან სახლებში.
More Stories
სიმში, ანტიკირასა და არაჩოვაში მწვადებმა მოწევა დაიწყეს: ბერძნები აღდგომას დიდი მასშტაბით აღნიშნავენ.
აღდგომის ისტორია და ტრადიციები
ბერძენი ჟურნალისტი სასამართლომ გაამართლა წმინდა ცეცხლის “ყალბის” აღმოჩენისთვის