"არჩევნები" ომის დროს უკრაინის 4 რეგიონში

კვირას, 10 სექტემბერს, რუსეთის მიერ ოკუპირებულ უკრაინის ტერიტორიებზე ადგილობრივი საკანონმდებლო ასამბლეის არჩევნები გაიმართება. თუმცა, ისინი დიდი ხნის წინ დაიწყეს – ადრეული კენჭისყრა აგვისტოს ბოლოს “დაიწყო”.

Როგორ ეუბნება Euronews, ლუგანსკის და ხერსონის რეგიონებში “არჩევნებზე”, კენჭისყრა დაიწყო 2 სექტემბერს, შვიდი დღით ადრე რუსეთში, ხოლო დონეცკისა და ზაპოროჟიეს რეგიონებში – 31 აგვისტოს. კიევი მათში აქტიურ მონაწილეობას ღალატად მიიჩნევს. ევროკავშირმა და შეერთებულმა შტატებმა დაგმეს და უწოდეს არჩევნები „საერთაშორისო სამართლის კიდევ ერთი უხეში დარღვევა“.

მოსკოვს უჭირავს უკრაინის ტერიტორიის 20%-ზე ნაკლები: ყირიმი, რომელიც მან 2014 წელს ანექსირა, ასევე ლუგანსკის ოლქის უმეტესი ნაწილი და დონეცკის, ზაპოროჟიეს და ხერსონის ნაწილები. 2022 წლის 20 ოქტომბერს რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა განკარგულებით გამოაცხადა საომარი მდგომარეობა ნაწილობრივ ოკუპირებულ უკრაინის რეგიონებში. ხოლო 2023 წლის მაისში მან ხელი მოაწერა კანონს, რომელიც ითვალისწინებს არჩევნების ჩატარების შესაძლებლობას იმ ტერიტორიებზე, სადაც მოქმედებს საომარი მდგომარეობა (ადრე ასეთ პირობებში რეფერენდუმი და არჩევნები აკრძალული იყო).

რით აიხსნება ის აჩქარება, რომლითაც არჩევნების დაწყება 7-10 დღით ადრე გადაიდო? რუსეთის ხელისუფლება განმარტავს, რომ ეს გაკეთდა ამომრჩევლებისთვის, რომლებიც “მდებარეობდნენ რთულად მისადგომ ადგილებში და დასახლებებში საბრძოლო კონტაქტის ხაზთან”. არჩევნებს, რომელიც ტარდება, თავისი მახასიათებლები აქვს:

1. 1-4 სექტემბერს კენჭისყრა ჩატარდა რუსეთში, ექსტრატერიტორიულ საარჩევნო უბნებზე, ანექსირებული რეგიონების გარეთ. ამ მიზნით მოეწყო სამასზე მეტი ხმის მიცემის ადგილი.
2. უკრაინის ოთხი ოკუპირებული რეგიონის მოსახლეობა რეგიონის ხელმძღვანელებს ვერ აირჩევს – ისინი რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტის წინადადებით ადგილობრივი „პარლამენტების“ დეპუტატებად დაინიშნენ. ექსპერტები ამბობენ, რომ, დიდი ალბათობით, ყველა “დროებითი” ლიდერი, რომლებიც ადრე კრემლის მიერ იყო დანიშნული, ადგილზე დარჩება. ყველა მათგანი პროსამთავრობო პარტია ერთიანი რუსეთის წევრია.
3. კენჭისყრა ტარდება მხოლოდ პარტიული სიებით, შეუძლებელია კონკრეტული კანდიდატისთვის ხმის მიცემა. ადგილობრივი ხელისუფლების „არჩევნებში“ მონაწილეობენ მხოლოდ სახელმწიფო სათათბიროში წარმოდგენილი საპარლამენტო პარტიები. „საარჩევნო კომისიები“ „უსაფრთხოების მიზნით“ კანდიდატების ვინაობის გამოქვეყნებას არც აპირებდნენ. რუსი დამოუკიდებელი ჟურნალისტები იხსენებენ, რომ ანექსირებულ ყირიმში პირველი მუნიციპალური არჩევნები იგივე პრინციპით 2014 წელს ჩატარდა.

მედიამ დაადგინა, რომ “არჩევნებში” კანდიდატების ნახევარზე მეტი ადგილობრივი მცხოვრებია (ზაპოროჟიესა და ხერსონის რეგიონებში 71%), მათგან მესამედი დიასახლისები, პენსიონერები, სტუდენტები ან უმუშევრები არიან.

უკრაინაში რუსეთის „არჩევნებში“ აქტიური მონაწილეობა ოკუპირებულ ტერიტორიებზე განიხილება, როგორც თანამშრომლობისა და სახელმწიფო ღალატის გამოვლინება, „კანდიდატებსა“ და „საარჩევნო კომისიების წევრებს“ სისხლისსამართლებრივი დევნა ემუქრებათ. ზოგიერთი მათგანის მიმართ SBU-მ უკვე დაიწყო სისხლის სამართლის საქმე, მათი სახელები კი უკრაინულ მედიაში გამოქვეყნდა. კიევ-მოჰილა აკადემიის პოლიტიკური მეცნიერების პროფესორი ალექსეი გარანი ამბობს:

„ჟენევის კონვენციები, რომელშიც რუსეთიც ოფიციალურად მონაწილეობს, კრძალავს აგრესორის მიერ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ნებისმიერი არჩევნების ჩატარებას. ჩვენთვის ასეთი არჩევნები არ არის. და ასევე მთელი საერთაშორისო საზოგადოებისთვის. ეს არის პროპაგანდისტული შოუ“.

თუმცა, ანექსირებული ტერიტორიების მაცხოვრებლები ხმის მიცემის გამო არ დაისჯებიან, უკრაინის ხელისუფლებამ კარგად იცის, რომ ფსევდოარჩევნების უზრუნველსაყოფად ნებისმიერი ხერხის გამოყენება შეიძლება. მაგალითად, ვადამდელი კენჭისყრის დროს, საარჩევნო კომისიის თანამშრომლები რუსი სამხედრო მოსამსახურეების თანხლებით კარდაკარ დადიოდნენ. გარანი აღნიშნავს:

„აქ ვაკეთებთ დიფერენციაციას. ბევრი უკრაინის მოქალაქე ოკუპირებულ ტერიტორიაზე აღმოჩნდა არა საკუთარი ნებით. მათ წინააღმდეგ გამოიყენება ტერორისა და რეპრესიების მეთოდები. თუ საუბარია ჩვეულებრივ ადამიანებზე, რომლებიც იძულებულნი არიან წავიდნენ ხმის მიცემაზე, რადგან წინააღმდეგ შემთხვევაში. მათ მიმართ იქნება რეპრესიები, აქ არანაირი ქმედება არ იქნება. კოლაბორატორებს სისხლისსამართლებრივი დევნა დაემუქრებათ“.

ევროკავშირმა და შეერთებულმა შტატებმა მოსკოვის ფსევდო არჩევნებს „საერთაშორისო სამართლის კიდევ ერთი უხეში დარღვევა“ უწოდეს. პიტერ სტანო, საგარეო სამსახურის სპიკერი ევროპადაწერა X-ზე (ტვიტერი):

„რუსეთმა დროებით ოკუპირებულ უკრაინის ტერიტორიებზე ეგრეთ წოდებულ „არჩევნებზე“ ვადამდელი კენჭისყრა დაიწყო. ეს არის საერთაშორისო სამართლისა და უკრაინის სუვერენიტეტის მორიგი დარღვევა.

სახელმწიფო დეპარტამენტმა ოკუპირებულ ტერიტორიებზე კენჭისყრას უწოდა “ფსევდოარჩევნები” და “პროპაგანდისტული სწავლება” და აღნიშნა, რომ შეერთებული შტატები არასოდეს აღიარებს რუსეთის პრეტენზიებს უკრაინის ტერიტორიებზე. და სახელმწიფო მდივანმა ანტონი ბლინკენმა გააფრთხილა სავიზო შეზღუდვები და სანქციები იმ ადამიანებისთვის, რომლებიც მხარს უჭერენ კენჭისყრას, კერძოდ, საუბარია ე.წ. „საერთაშორისო დამკვირვებლებზე“. მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ შეერთებული შტატები არ აღიარებს ამ „არჩევნების“ შედეგებს და გააგრძელებს უკრაინის მხარდაჭერას.

წელს რუსეთის ფედერაცია ატარებს კენჭისყრის ერთ დღეს 10 სექტემბერს, მაგრამ ადრეული „ნების გამოვლენა“ გაცილებით ადრე დაიწყო. „ხმა“, ნაციონალური საზოგადოებრივი მოძრაობა ამომრჩეველთა უფლებების დასაცავად, საუბრობს „მუდმივ და მზარდ ზეწოლაზე“. საარჩევნო პროცესის ყველა მონაწილე“ მიმდინარე საარჩევნო კამპანიის დროს. ორგანიზაცია აღნიშნავს, რომ ამ არჩევნებს არ შეიძლება ეწოდოს თანაბარი და თავისუფალი რუსეთის არცერთ რეგიონში. და დიმიტრი ორეშკინი, რუსი პოლიტოლოგი, ამბობს, რომ არჩევნები რუსეთში დიდი ხანია აღარ ემსახურება ძალაუფლების შეცვლის მექანიზმს:

„საზოგადოდ, პუტინის რუსეთში არჩევნები რიტუალური პროცედურაა. მათი მნიშვნელობა სამ ძირითად ასპექტამდე მოდის. პირველი არის პროპაგანდა, როდესაც საჭიროა იმის დემონსტრირება, რომ სიტუაცია კონტროლის ქვეშაა, არის მასობრივი მხარდაჭერა. მეორე არის პროპაგანდა. რიტუალური მნიშვნელობა. პუტინის ამომრჩეველთა მნიშვნელოვანი ნაწილისთვის მნიშვნელოვანია სურათის მიღება, რომ ყველაფერი მუშაობს: რადგან არჩევნები ჩატარდა, ეს ნიშნავს, რომ ყველაფერი წესების მიხედვით იყო და მესამე არის ტესტი. ეფექტურობის ტესტი. რეგიონის ლიდერები: შეუძლიათ თუ არა გააკონტროლონ სიტუაცია, შეუძლიათ თუ არა „დახატონ“ სასურველი ფიგურა, აიძულონ ხალხი მიიღონ ეს და არ გააპროტესტონ?

პოლიტოლოგი მიიჩნევს, რომ „ამ პროცედურებს“ არავითარი კავშირი არ აქვს დემოკრატიასთან: „ხალხს ესმის, რომ ეს არჩევნები კი არა, ცირკია, მაგრამ ვერაფერს აკეთებენ, ეს მხოლოდ საარჩევნო რიტუალია“.

Source link