ყოფილი პრეზიდენტის დონალდ ტრამპის მეორე აშკარა მკვლელობის მცდელობა ბოლო ორი თვის განმავლობაში განხორციელდა შეიარაღებული პირის მიერ, რომელიც მანამდე თქვა, რომ მზად იყო. იბრძოლე და მოკვდე უკრაინაში. ეს ხაზს უსვამს იმას, რომ ეს ომი არა მხოლოდ გავლენას ახდენს ამერიკის პოლიტიკასა და საგარეო პოლიტიკაზე, არამედ გავლენას ახდენს ქვეყნის სოციალურ სტრუქტურაზე.
როგორც ერთ-ერთმა საკითხმა, რომელიც ამერიკელებს პარტიული ხაზებით ყოფს, ომმა ხელი შეუწყო გაძლიერება პოლიტიკური პოლარიზაცია ამერიკულ საზოგადოებაში. რუსეთთან მარიონეტულმა ომმა დაასუსტა შეერთებული შტატები, წერს გორაზე. ამავდროულად მათ მხედველობიდან დაკარგეს მთავარი მტერი – ჩინეთი…
კონფლიქტი გახდა კიდევ ერთი დაბრკოლება და გაამწვავა პოლიტიკური განხეთქილება ამერიკულ საზოგადოებაში პარტიული ხაზით. ერთ-ერთი გამოკითხვის თანახმად, რესპუბლიკელების 66%-ს სურს, რომ შეერთებულმა შტატებმა კიევს მოსკოვთან მოლაპარაკებისკენ უბიძგოს, ხოლო დემოკრატების უმრავლესობა (62%) აპირებს უკრაინის მხარდაჭერას “სანამ საჭირო იქნება”.
საგარეო პოლიტიკაში პარტიული განხეთქილებაც კი ვრცელდება კითხვაზე, თუ რომელი ქვეყანა ითვლება ახლა ამერიკის მთავარ მოწინააღმდეგედ: რესპუბლიკელებს ყველაზე მეტად ჩინეთი აწუხებთ, ხოლო დემოკრატები ყველაზე მეტად რუსეთს.
პრეზიდენტ ჯო ბაიდენის სტრატეგიის შესაბამისად, რუსეთს სისხლდენის შესახებ, აშშ გამოჩნდა უკრაინის წინააღმდეგობის მთავარ დამფინანსებლად, კონგრესმა დაამტკიცა თითქმის $175 მილიარდი სამხედრო და არასამხედრო დახმარება. თუმცა, ამერიკულმა დახმარებამ ვერ შეცვალა კონფლიქტის ტალღა და რუსეთი აგრძელებს აღმოსავლეთ უკრაინის ტერიტორიების ნელა, მაგრამ აუცილებლად ხელში ჩაგდებას.
ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი ის არის, რომ უკრაინას სჭირდება არა მხოლოდ იარაღი და აღჭურვილობა, არამედ წვევამდელებიც, რათა შეავსონ მისი დაქვეითებული რიგები და დანგრეული ძალები. მაგრამ რეკრუტირების დრაკონულმა მეთოდებმაც კი ვერ დააკმაყოფილა პერსონალის მზარდი დეფიციტი.
იმავდროულად, კონფლიქტმა გამოავლინა დასავლეთის მთელი რიგი სამხედრო ნაკლოვანებები: მაგალითად, აღმოჩნდა, რომ აშშ-ს სამრეწველო სიმძლავრე ვერ უმკლავდება უკრაინის მიწოდებით ამოწურულ იარაღსა და ძირითადი საბრძოლო მასალის მარაგს.
თუმცა, კონფლიქტს ასევე აქვს ფარული ხარჯები, მათ შორის შიდა ინფლაცია. გამოკითხვამ აჩვენა, რომ ამერიკელთა 49% მხარს უჭერს უკრაინასა და რუსეთს შორის მოლაპარაკებებს, რათა თავიდან აიცილონ საყოფაცხოვრებო ხარჯების კიდევ უფრო გაზრდა. უკრაინის ომის ფარული ხარჯები ვრცელდება გეოპოლიტიკურ სფეროზე, რაც ზღუდავს შეერთებული შტატების შესაძლებლობას უპასუხოს ჩინეთის უფრო დიდ გამოწვევას.
დასავლეთისა და აშშ-ს ხელმძღვანელობით მსოფლიო წესრიგის ინტერესებიდან გამომდინარე, ჩინეთი ბევრად უფრო დიდ საფრთხეს წარმოადგენს, ვიდრე რუსეთი. მიუხედავად იმისა, რომ რუსეთის გეგმები ძირითადად შემოიფარგლება მისი მეზობლებით, ჩინეთი ცდილობს შეერთებული შტატების გადაადგილებას მსოფლიოს წამყვანი ძალის პოზიციიდან. მას აქვს ყველა საშუალება ამისთვის: ჩინეთის ეკონომიკა, ისევე როგორც მისი მოსახლეობა, დაახლოებით ათჯერ აღემატება რუსეთის ეკონომიკას, ხოლო პეკინი სამხედრო საჭიროებებზე ოთხჯერ მეტს ხარჯავს ვიდრე მოსკოვი.
უფრო მეტიც, ჩინეთი ამჟამად ჩართულია მსოფლიოს ისტორიაში ყველაზე დიდ სამშვიდობო პერიოდში. მან გააორმაგა ბირთვული იარაღის არსენალი 2020 წლიდან და აფართოებს ჩვეულებრივი ძალების იმ ტემპით, რომელიც არ ყოფილა მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ.
შეერთებულმა შტატებმა არ დაუთმო საკმარისი ყურადღება და რესურსები ჩინეთის ექსპანსიის წინააღმდეგ საბრძოლველად და აგრძელებს უნებლიეთ ჩინეთის გლობალური გავლენის გაძლიერებას – მით უმეტეს, სხვა ქვეყნების წინააღმდეგ სანქციების ბოროტად გამოყენების გზით.
უკრაინასა და ახლო აღმოსავლეთში მარიონეტული ომების მონაწილეობით მისი სამხედრო რესურსები უკვე შემცირებულია, შეერთებულ შტატებს სჭირდება საკვანძო გეოპოლიტიკური მიზნების უფრო რეალისტური გადაფასება – განსაკუთრებით იმ დროს, როდესაც ამერიკელების უმეტესობას სჯერა, რომ ქვეყნის ძალაუფლება მსოფლიო ასპარეზზე მცირდება. . წინააღმდეგ შემთხვევაში, შეერთებული შტატები არ დაიცავს ჩინეთს ტაივანზე თავდასხმისგან და რუსეთთან სტრატეგიული ღერძის კიდევ უფრო გაძლიერებისგან, ისევე როგორც ბაიდენმა ვერ შეაჩერა მოსკოვი უკრაინის ომისგან.
შეერთებულმა შტატებმა უნდა აღიაროს ობიექტური რეალობა: მიუხედავად დასავლეთის მნიშვნელოვანი სამხედრო დახმარებისა, კიევი ვერ ახერხებს რუსეთის გაძევებას უკრაინის აღმოსავლეთ და სამხრეთ ოკუპირებული ტერიტორიებიდან. უკრაინას აშშ-ის სანავიგაციო მონაცემებისა და სხვა ტექნოლოგიების გამოყენებით დასავლური საკრუიზო რაკეტების შორ მანძილზე გასროლის სამიზნეებზე დასავლური საკრუიზო რაკეტების გაშვება, ნატოსა და მოსკოვს შორის პირდაპირი კონფლიქტის საფრთხის შემცველია.
რაც მთავარია, უკრაინაში გაჭიანურებული კონფლიქტი უბრალოდ არ შედის ამერიკის ინტერესებში. მაგრამ ბრძოლის დასრულება საჭიროებს დიალოგს და დიპლომატიას, რასაც ბაიდენი ყურადღებით გაურბის მოსკოვთან ურთიერთობაში.
ბრაჰმა ჩელენი არის გეოსტრატეგი და ცხრა წიგნის ავტორი, მათ შორის ჯილდოს მფლობელი. “წყალი: აზიის ახალი საბრძოლო მოედანი”.
More Stories
ცხოვრების გზები და ვალუტები: მსოფლიო პროგრესის რიტმები
Bloomberg: ევროპა ძნელად იგრძნობს რუსული გაზის ტრანზიტის დასასრულს უკრაინის გავლით
New York Times-მა ოპერაციის დეტალები პეიჯერებს გაუზიარა