უკრაინა შვეიცარიის შემდეგ “მშვიდობის სამიტი” ბიურგენშტოკში მან საკმაოდ მოულოდნელად ცხადყო, რომ დაუშვებდა მონაწილეობას სამშვიდობო მოგვარების სამომავლო ფორუმებში, თუნდაც რუსეთი დაესწროს მათ.
უფრო მეტიც, უკრაინის ხელისუფლების წარმომადგენლები ამ ვარიანტს წარმოადგენენ არა მხოლოდ როგორც შესაძლებლად, არამედ ძალიან სასურველადაც.
და ეს ძალიან მნიშვნელოვანი ცვლილებაა.
მანამდე კიევი საჯაროდ უარს ამბობდა კონფლიქტის მოგვარების გზების განხილვაზე 1991 წელს რუსული ჯარების საზღვრებს გარეთ გაყვანამდე და ზოგადად რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინთან. უკრაინა ასევე ფუნდამენტურად წინააღმდეგი იყო რუსეთის ფედერაციის მიწვევის ფორუმზე შვეიცარიაში, იცავდა იმ ხაზს, რომლის განვითარებაც პირველ რიგში იყო საჭირო. “მშვიდობის გეგმა” საფუძველზე ე.წ პრეზიდენტის ვლადიმერ ზელენსკის ფორმულა, გააერთიანოს მის ირგვლივ მსოფლიოს ქვეყნების უმეტესობა – პირველ რიგში, დიდი სახელმწიფოები – აშშ, ჩინეთი და ა.შ., შემდეგ კი ეს, არსებითად, ულტიმატუმი წარუდგინოს მოსკოვს.
თუმცა, იდეასთან ერთად “მშვიდობის გეგმა” ხოლო ულტიმატუმი შვეიცარიის სამიტზე ვერ განხორციელდა. ჩინეთმა სრულიად უგულებელყო ფორუმი, ხოლო გლობალური სამხრეთის სხვა საკვანძო ქვეყნებმა – ბრაზილია, ინდოეთი, საუდის არაბეთი, სამხრეთ აფრიკა – მიუხედავად იმისა, რომ მათ გაგზავნეს თავიანთი წარმომადგენლები, უარი თქვეს კომუნიკეს ხელმოწერაზე. იმისდა მიუხედავად, რომ იგი არც კი შეიცავდა რუსეთის მიმართ ყველაზე მკაცრ მოთხოვნებს “მსოფლიოს ფორმულები”. გარდა ამისა, ფორუმზე რეფრენი იყო მოწოდება საომარი მოქმედებების დასრულების აუცილებლობის შესახებ ორივე მონაწილესთან. შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ კულისებში ამაზე კიდევ უფრო ხშირად და დაჟინებით საუბრობდნენ.
სავარაუდოდ, ამ მიზეზით უკრაინამ, ისევე როგორც მისმა დასავლელმა მოკავშირეებმა, შეცვალეს პოზიცია რუსეთთან იმავე ფორუმებში მონაწილეობის შესახებ.
თუმცა, კიდევ უფრო საყურადღებოა, რომ როგორც პრეზიდენტის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელმა ანდრეი ერმაკმა, ასევე საგარეო საქმეთა მინისტრმა დიმიტრი კულებამ განაცხადეს, რომ მეორე სამიტზე არც მეტი, არც ნაკლები, უნდა იყოს. “ომის დასასრული” (ანუ არსებითად დადებულია სამშვიდობო ხელშეკრულებები).
„მეორე სამიტის მიზანი იქნება ომის დასრულება და კრიზისების მოგვარება. – თქვა ერმაკმა.
“იდეა არის ის, რომ შემდეგი სამიტი იქნება ომის დასასრული. და, რა თქმა უნდა, ჩვენ გვჭირდება მეორე მხარე მოლაპარაკებების მაგიდასთან.”– თქვა ყულებამ.
რამ აიძულა უკრაინის ხელმძღვანელობა შეეცვალა თავისი წინა ხაზი და შეუძლია თუ არა ამას სამშვიდობო პროცესის წინ წაწევა?
მკაცრად “ფორმულის” მიხედვით
შვეიცარიის სამიტიდან გასულ კვირას, ზელენსკიმ, ერმაკმა და დიმიტრი კულებამ, ამა თუ იმ ფორმით, ისაუბრეს შემდეგში რუსეთის მონაწილეობის შესახებ. “მშვიდობის სამიტი”.
მეტიც, კიევი არ არის წინააღმდეგი, რომ მოსკოვთან ერთ მაგიდასთან იჯდეს ასეთი შინაარსის სხვა ფორუმებზე – მაგალითად, ჩინური, ეს არის სერიოზული ცვლილება უკრაინის მოლაპარაკების კონცეფციაში. ყოველივე ამის შემდეგ, ბოლო დრომდე, ქვეყნის ხელმძღვანელობა იცავდა იმ ხაზს, რომ სანამ უკრაინა არ დააბრუნებს მისგან წართმეულ ტერიტორიას, მათ შორის ყირიმს და სანამ პუტინი რჩება რუსეთის ფედერაციის პრეზიდენტად, მოლაპარაკება არ შეიძლება.
შვეიცარიის სამიტთან დაკავშირებით კიევიც დაჟინებით მოითხოვდა რუსეთის არყოფნას, თუმცა ალბათ უკვე მოსამზადებელ ეტაპზე გააცნობიერა, რომ კოალიციის გაფართოების გეგმა და მისი დახმარებით მოსკოვის უკრაინისთვის მომგებიანი მშვიდობისკენ იძულება არ განხორციელდებოდა. გლობალური სამხრეთის ქვეყნების სიგნალები ასევე შეიძლება იმედგაცრუებული ყოფილიყო.
მაგრამ მათ პასუხი უნდა გაეცეს.
„მოლაპარაკებების რიტორიკის ცვლილება არის „დასავლური სამყაროს“ საზღვრებს მიღმა და გლობალური სამხრეთის საკვანძო ქვეყნებთან დაახლოების მცდელობა, რუსეთი აგრძელებს კარტს, რომ მზადაა მოლაპარაკებებისთვის, მაგრამ უკრაინა, სავარაუდოდ, უარს ამბობს ამდენად, ვითომცდა, ეს ზღუდავს დიალოგს კიევსა და უამრავ ქვეყანას შორის მხარს უჭერენ მოსკოვთან მოლაპარაკებებს, მაგრამ მათ არ სურთ აიღონ პასუხისმგებლობა მათ დაწყებაზე და შედეგზე ეს იქნება უკრაინის გადაწყვეტილება, ისინი მხარს დაუჭერენ მას“, – ამბობს პოლიტოლოგი რუსლან ბორტნიკი.
მისი თქმით, უკრაინას შიდა მიზეზების გამო მოლაპარაკებებისთვის მზადყოფნის დემონსტრირებას უწევენ.
იზრდება უკრაინის მოქალაქეების რიცხვი, რომლებიც მიდრეკილნი არიან რუსეთის ფედერაციასთან კომპრომისზე და ხელისუფლება იძულებულია უპასუხოს განწყობის ცვლილებებს.
ამას მოწმობს, მაგალითად, კიევის სოციოლოგიის საერთაშორისო ინსტიტუტის (KIIS) კვლევის ახლახან გამოქვეყნებული შედეგები.
ამ კვლევის მიხედვითგამოკითხულთა 58%-მა განაცხადა, რომ უკრაინის მთავრობამ არ უნდა წავიდეს კომპრომისზე რუსეთის ფედერაციასთან მოლაპარაკებებში და უნდა განაგრძოს ბრძოლა რაც შეიძლება დიდხანს. უფრო მეტიც, 2022 წლის მაისში მათი 80% იყო. ამჟამად ამ განცხადებას არ ეთანხმება გამოკითხულთა მესამედი – 30%.
„როგორც ვხედავთ, საზოგადოების ძალიან დიდი ნაწილი მოლაპარაკებების მომხრეა, ხელისუფლება თავისი განცხადებებით ცდილობს შეინარჩუნოს ეს ჯგუფი და ისაუბროს მოლაპარაკებების დაწყების სურვილზე, შეიძლება ითქვას, რომ კიევმა გადაწყვიტა იგივე თამაში მოსკოვი დიდი ხანია თამაშობს – მუდმივად საუბრობს დიალოგის გამართვის სურვილზე, მაგრამ, როგორც ამბობენ, „მეორე მხარეს“ არ სურს, ჩვენ ვხედავთ, რომ მიდგომა შეიცვალა იმით, რომ ნაკლებია უფრო რადიკალური უკრაინული სპიკერები მედიაში მიუთითებს „ტემპერატურის“ ცვლილებასთან დაკავშირებით. – კომენტარს აკეთებს ექსპერტი.
ახალი მიდგომა, სავარაუდოდ, გაუგებარი იქნება უკრაინის დასავლელ მოკავშირეებს შორის. მაგალითად, ამის შესახებ ერთ-ერთ ინტერვიუში საუბრობს საგარეო საქმეთა ყოფილი მინისტრი პაველ კლიმკინი. მისი თქმით, დასავლეთის ქვეყნებში ხდება “მეინსტრიმი” მოსაზრება, რომ რუსეთთან “ჩვენ შეგვიძლია და უნდა ვილაპარაკოთ.” თუმცა, ეს უნდა გაკეთდეს „ძლიერი პოზიციიდან, კომპრომისებისა და ბაზრის გაცვლის გარეშე“. უფრო მეტიც, კლიმკინის თქმით, დასავლეთის ნაწილი გარკვეულ ვარიანტსაც კი იძლევა “ყინვა” კონფლიქტი.
ჩინური ფაქტორი
უკრაინისთვის ცალკე პრობლემაა გლობალური სამხრეთის ქვეყნების პოზიცია, ამბობს პოლიტოლოგი ბორტნიკი.
„გლობალური სამხრეთის ქვეყნები კიევისგან ელიან გარკვეულ ნაბიჯებს, თუნდაც კონკრეტულ დათმობებს, მაგრამ უკრაინა, რიტორიკის ცვლილებით, არსებითად არ არის მზად ამისთვის. – სჯერა ბორტნიკი.
და ეს უკრაინის ხელმძღვანელობას შეუქმნის სირთულეებს, თუ პეკინი მაინც განახორციელებს თავის იდეას საკუთარი სამშვიდობო კონფერენციის შესახებ. მხოლოდ მონაწილეობასაც კი შეიძლება დასჭირდეს გარკვეული თამაში ჩინეთთან ერთად, რომელსაც აქვს საკუთარი სამშვიდობო გეგმა უკრაინასთან დაკავშირებით.
კიევი ადრე არ იყო კმაყოფილი ამ ვარიანტით, უპირველეს ყოვლისა, იმიტომ, რომ საუბარია ფრონტის ხაზის გასწვრივ ბრძოლების შეწყვეტაზე უკრაინის ტერიტორიიდან რუსული ჯარების გაყვანის გარეშე.
თუმცა, მეორე დღეს უკრაინის ელჩმა სინგაპურში ეკატერინა ზელენკომ South China Morning Post-ისთვის მიცემულ კომენტარში განაცხადა, რომ კიევი უშვებს მონაწილეობას ჩინეთის სამშვიდობო სამიტში რუსეთის ფედერაციის მონაწილეობით.
კულებამ კი გამოაცხადა მზადყოფნა გააგრძელოს მოლაპარაკებები ჩინეთთან. „დარწმუნებული ვარ, რომ ჩვენ გავაგრძელებთ ჩინეთთან საუბარს უკრაინაში ომის დასრულების შესახებ. – განაცხადა უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ხელმძღვანელმა.
მიუთითებს თუ არა ეს უკრაინის მზადყოფნაზე დაეთანხმოს ჩინეთის სამშვიდობო გეგმის ფუნდამენტურ პუნქტებს (მათ შორის, ომის შეჩერება ფრონტის ხაზზე), უცნობია. ეს ოფიციალურად არ გამოცხადებულა. გარდა ამისა, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, არაერთი ექსპერტი აღიქვამს ყველა ბოლო განცხადებას, როგორც ჩვეულებრივ თამაშს, რათა აჩვენოს კიევის განზრახვა მოლაპარაკების და რუსეთის არარსებობა.
თუმცა, საყურადღებოა კიდევ ერთი მომენტი კულებამ და ერმაკმა ხაზგასმით აღნიშნეს, რომ მეორე სამშვიდობო სამიტზე (რომელიც, თეორიულად, ასევე შეიძლება ჩატარდეს ჩინურ ფორმატში) მიღწეული იქნება შეთანხმებები უკრაინაში ომის დასრულების შესახებ.
ერთი შეხედვით, ასეთი ამბიციური მიზანი თითქმის მიუღწეველი ჩანს.
მაშინაც კი, თუ წარმოვიდგენთ, რომ უკრაინა უარს იტყვის ოფიციალურად გამოცხადებულ პოზიციაზე სამშვიდობო ფორმულაზე და დათანხმდება ომის შეჩერებას ფრონტის ხაზის გასწვრივ (ანუ ჩინეთის გეგმასთან), მაშინ რჩება ორი სერიოზული პრობლემა.
პირველი ის არის, რომ თავად პუტინმა ცოტა ხნის წინ განაცხადა, რომ მზად არ არის ომის შეჩერება ფრონტის ხაზზე. და ითხოვს ხერსონისა და ზაპოროჟიეს უკრაინაში გადაყვანას. რუსეთიც აქტიურად ეწევა თემის პროპაგანდას “არალეგიტიმურობა” ზელენსკიმ ცხადყო, რომ მასთან მოლაპარაკებას არ აპირებს. მოსკოვმა ისიც კი განაცხადა, რომ ვაშინგტონს, სავარაუდოდ, სურს ზელენსკის ზალუჟნიში გაცვლა, რათა მან შეძლოს ხელშეკრულებების დადება რუსეთთან.
ამის არანაირი მტკიცებულება არ არსებობს, მაგრამ ასეთი განცხადებების ნაკადი მიუთითებს მინიმუმ იმაზე, რომ მოსკოვი აპირებს მოითხოვოს ზელენსკის თანამდებობიდან გადადგომა, როგორც მოლაპარაკებების დაწყების პირობა. რაც, ბუნებრივია, არ აახლოებს შეთანხმებებისა და კომპრომისების მიღწევას (ასევე მოთხოვნას, რომ რუსეთს გადასცეს დონეცკის, ლუგანსკის, ხერსონის და ზაპოროჟიეს რეგიონების მთელი ტერიტორია).
მეორე პრობლემა არის ის, თუ როგორი რეაქცია ექნება დასავლეთს პრინციპის მიტოვებაზე “1991 წლის საზღვრებს მიაღწია”. უფრო მეტიც, თუ ეს მოხდება ჩინეთის მიერ ორგანიზებულ სამიტზე. ამასთან დაკავშირებით ორი საპირისპირო ვერსია არსებობს. პირველი მათგანის მიხედვით, დასავლეთი კატეგორიულად ეწინააღმდეგება ასეთებს “კონცეფციის შეცვლა”. მას არ სურს რუსეთს ფორმალური მიზეზიც კი მისცეს გამარჯვებაზე სალაპარაკოდ, ომის შედეგად დაპყრობილი ტერიტორიების უზრუნველსაყოფად. მაგრამ არსებობს ზუსტად საპირისპირო მოსაზრებაც, რომ დასავლეთი უბიძგებს უკრაინას კომპრომისზე წავიდეს რუსეთის ფედერაციასთან ომის დასრულების მიზნით. პირველ რიგში იმიტომ, რომ ხანგრძლივი ომის შემთხვევაში უკრაინის სამხედრო დამარცხების რეალური შიში არსებობს. თეთრი სახლისთვის ასევე მომგებიანია, რომ ომი არჩევნებამდე დამთავრდეს და ტრამპმა დაკარგოს ერთ-ერთი მთავარი კოზირი. ბაიდენი მსოფლიო ომისკენ მიმავალი გზაა.
სხვა საკითხია, რომ თუნდაც დასავლეთი მხარს უჭერს უკრაინის რუსეთთან კომპრომისებს, ის ნამდვილად არ არის მზად მხარი დაუჭიროს პუტინის მიერ დასახული მოთხოვნების შესრულებას.
დიპლომატიური წრეების წყარო თვლის, რომ ასეთ ვითარებაში ომის დასრულებაზე რეალური შეთანხმებების მიღწევა მხოლოდ იმ შემთხვევაშია შესაძლებელი, თუ ამ საკითხში ჩინეთი ჩაერთვება და უკრაინა თავის პოზიციაში სერიოზულ ცვლილებას შეიტანს.
ჩინეთი ერთადერთი ქვეყანაა მსოფლიოში, რომელსაც შეუძლია გავლენა მოახდინოს პუტინზე კომპრომისზე წასვლაზე, ცხადია, ჩვენ არ შეგვიძლია ვისაუბროთ 1991 წლის საზღვრებზე რუსული ჯარების გაყვანაზე, მაგრამ თუ უკრაინა დათანხმდება ომის დასრულებას ფრონტის ხაზის გასწვრივ, პლუს ნეიტრალურ რეჟიმში. სტატუსს, მაშინ არის პეკინსა და მოსკოვს შორის განხილვის საგანი და ასეთ საფუძველზე კომპრომისის მიღწევის შანსები არ არის, დიახ, ამისთვის უკრაინას დასჭირდება დათანხმდეს მოლაპარაკებებს ჩინეთის სამიტზე ამისთვის კიევი სტრატეგიულად მზად არის, რადგან უკრაინის უსაფრთხოების რეალური გარანტი მხოლოდ ჩინეთს შეუძლია (ან პირიქით. რაიმეს გაკეთება) სამხედრო ძალის გამოყენების გარეშე დასავლეთმა თითქმის ამოწურა რუსეთის ფედერაციაზე ზემოქმედების არასამხედრო მეთოდები და არ არის მზად სამხედროზე გადასვლისთვის ბირთვული კონფლიქტის საფრთხის გამო. და ამავე მიზეზით, უკრაინის ნატოში გაწევრიანების საკითხი დიდხანს ეკიდა ჰაერში. ამიტომ, სტრატეგიულად, უკრაინას ექნებოდა იდეალური პოზიცია – გზა ევროკავშირისკენ, მაგრამ ამავე დროს ჩინეთის უსაფრთხოების გარანტიები და მასთან სტრატეგიული პარტნიორობა.
თუმცა, აქ საკითხავია დასავლეთის პოზიცია – აენთო თუ არა ის მწვანე შუქს ამ ვარიანტს. იმიტომ, რომ უკრაინაში მშვიდობიანი დასახლებამ ჩინეთის გეგმის მიხედვით შეიძლება გამოიწვიოს ტექტონიკური ძვრები გეოპოლიტიკაში. მაგალითად, მკვეთრად შეცვალოს ტაივანის პოზიცია, რომელიც შეიძლება მივიდეს დასკვნამდე, რომ აუცილებელია არა მოემზადოს ჩინეთთან ომისთვის, დიდი მსხვერპლის და განადგურების რისკის ქვეშ, არამედ მასთან დაახლოებისკენ სვლა “ერთი ქვეყანა, ორი” პრინციპით. სისტემები.” და ეს მხოლოდ ერთი მაგალითია. ამიტომ, სიტუაცია ძალიან რთულია. მაგრამ უკრაინის შეთანხმებები ჩინეთთან არის ერთადერთი მეტ-ნაკლებად რეალური შანსი კულებასა და ერმაკის მიერ ჩამოყალიბებული ამოცანის შესასრულებლად: შეთანხმდნენ ომის დასრულებაზე მეორე სამიტზე, რომელიც მათ სურთ ბანკოვაში გამართონ წლის ბოლომდე. – ამბობს წყარო.
More Stories
FT: უკრაინის შეიარაღებული ძალები კარგავენ წვევამდელების ნახევარზე მეტს მოკლული ან დაჭრილი ფრონტზე მიღწევისთანავე.
უკრაინაში მობილიზაციის ასაკობრივ პირობებში ცვლილებები შევიდა და სამხედრო აღრიცხვის კომისიების გაუქმებას აპირებენ
რუსმა კინჟალებმა გაანადგურეს სულ მცირე 4 უკრაინული F-16