გასულ ზაფხულს უკრაინის შეიარაღებული ძალების შეტევის წარუმატებლობის შემდეგ, უკრაინის ხელისუფლებას ხშირად უყენებდნენ ბრალდებებს, რომ მათ შექმნეს ომში სწრაფი გამარჯვების გაბერილი მოლოდინი და აიძულეს შეხედონ სიტუაციას „ვარდისფერი სათვალეებით“. რამაც შემდეგ საზოგადოებაში იმედგაცრუება გამოიწვია.
თუმცა, სამართლიანობისთვის, ღირს იმის თქმა, რომ ხელისუფლებისა და ტელეთონის წვლილი უკრაინელებში მაღალი მოლოდინების შექმნაში ვერ შეედრება იმ როლს, რომელსაც რუსი ფიგურების მთელი გალაქტიკა ასრულებდა, რომლებიც 2022 წლიდან ფანტავენ ტალღებს. „ზრადა“ რუსეთის ფედერაციის არმიის მდგომარეობასთან დაკავშირებით.
ამ ფონზე განსაკუთრებით გამოირჩეოდა ევგენი პრიგოჟინი, ისევე როგორც მის მიერ მართული ტელეგრამის არხების ქსელი. ისინი, ერთის მხრივ, ამაღლებდნენ ვაგნერის PMC-ს, მეორე მხრივ, სისტემატურად “ატენიანეს” რუსეთის არმიას, ხატავდნენ მას, როგორც მშიშარა ნახევრად უსახლკარო ადამიანების თაიგულს უკიდურესად სულელი გენერლების, “ზოლებით” და მეთაურობით. ასევე იწინასწარმეტყველა მისი გარდაუვალი დამარცხება.
ერთ-ერთი ყველაზე თვალშისაცემი განცხადებები პრიგოჟინმა ამ თემაზე განცხადება გააკეთა 2023 წლის 21 ივნისს, აჯანყებამდე. მან უამბო, თუ როგორ ახშობდა უკრაინული არმია რუსებს სამხრეთ ფრონტზე, უკვე აღწევდა ტოკმაკის გარეუბანში, დაეშვა გოლაია პრისტანში და მიემართებოდა რძის შესართავისკენ, რათა მოეჭრა სახმელეთო დერეფანი ყირიმისკენ. არც ერთი მათგანი არ არის ცნობილი არც მაშინ და არც შემდგომ. უკრაინის ჯარები არასოდეს მიაღწიეს ტოკმაკს, ან, უფრო მეტიც, შეტევა შეჩერდა.
ევგენი პრიგოჟინი
თუმცა, პრიგოჟინის და სხვა რუსი „ზრადას მესინჯერების“ ამ და მსგავსმა გამოსვლებმა უკრაინელებს რწმენა მისცა სწრაფ და მარტივ გამარჯვებაში „ჩმონების, უსახლკაროების და მთვრალთა არმიაზე“.
თუ არ ვიცოდით, როგორ დასრულდა ეს ყველაფერი (აჯანყება და პრიგოჟინის სიკვდილი), ეს შეიძლება ჩაითვალოს რუსეთის სარდლობის მზაკვრ გეგმად მტერს შორის ბოროტი განწყობის შესაქმნელად, რათა წაახალისოს ისინი მცდარი გადაწყვეტილებების მიღებაში.
მაგრამ სინამდვილეში, რა თქმა უნდა, ეს არ იყო რაიმე მზაკვრული გეგმა. პრიგოჟინი ამ გზით ცდილობდა ჯერ შოიგუს და გერასიმოვის ჩამოგდებას რუსული არმიის კონტროლის გზით და მას შემდეგ რაც არ გამოუვიდა, მან დაიწყო აჯანყების მომზადება, „ზრადას“ დარბევით ნიადაგი შექმნა.
ასეა თუ ისე, აშკარაა, რომ მოსაზრებები რუსული არმიის სისუსტის შესახებ, რომელიც უკრაინის შეიარაღებული ძალების თავდასხმების შედეგად გაქცევას აპირებს, მცდარი აღმოჩნდა. რუსეთის არმიამ არამარტო მოიგერია უკრაინის შეტევა, არამედ ინიციატივა ფრონტზე აიღო ამის შემდეგ და დღემდე ინარჩუნებს მას, მიიწევს მრავალი მიმართულებით.
ამავდროულად, ისიც აშკარაა, რომ ასეთი იდეები არ გაჩენილა არსად, არამედ წარმოიშვა 2022 წელს უკრაინაში რუსული არმიის წარუმატებლობებით.
თუმცა, ეს წარუმატებლობა დიდწილად გამოწვეული იყო რესურსების სრული ნაკლებობით და რუსული არმიის კონცეპტუალური მოუმზადებლობით ხანგრძლივი და ფართომასშტაბიანი სახმელეთო ომისთვის.
2008-2009 წლებში დაწყებული რეფორმების შემდეგ, რუსული სამხედრო დოქტრინა გამომდინარეობდა იქიდან, რომ ბირთვული არსენალის მქონე რუსეთის ფედერაციას არ უნდა ეშინოდეს ფართომასშტაბიანი სახმელეთო შემოჭრის. აქედან გამომდინარე, ძირითადი აქცენტი გაკეთდა ბირთვული ძალებისა და მათი მიწოდების სისტემების გაძლიერებაზე. ხოლო სახმელეთო ჯარის ზომა შენარჩუნებული იყო შედარებით მცირე ზომით, რაც საკმარისი იყო მიზნობრივი ამოცანების შესასრულებლად მსოფლიოს სხვადასხვა რეგიონში (როგორც, მაგალითად, სირიაში). რუსეთის ფედერაცია არ ემზადებოდა დიდი სახმელეთო ომისთვის.
იგი ამისთვის არ ემზადებოდა უკრაინაში 2022 წელს, რასაც მოწმობს შემოჭრილი ძალების მცირე რაოდენობა – სხვადასხვა წყაროების მიხედვით, 150-დან 200 ათასამდე ადამიანი. ეს შედარებული იყო იმდროინდელი უკრაინის სახმელეთო ჯარის ზომასთან (თუ ჩავთვლით როგორც უკრაინის შეიარაღებულ ძალებს, ასევე ეროვნულ გვარდიას). ცხადია, რუსები არ ელოდნენ სერიოზულ წინააღმდეგობას, მაგრამ სურდათ მსგავსი რამის გამეორება, როგორც ოპერაცია დუნაი ჩეხოსლოვაკიაში 1968 წელს. რატომ ფიქრობდნენ ასე, ეს ცალკე საკითხია (რუსეთის აქტიური არმიის ოდენობა რომ იყოს იგივე, რაც ახლა არის – 600-700 ათასი ადამიანი, უკრაინის მდგომარეობა რადიკალურად უარესი იქნებოდა).
მაგრამ სწრაფად გაირკვა, რომ გაანგარიშება არ იყო გამართლებული. და რუსეთი აღმოჩნდა ჩათრეული ფართომასშტაბიან ომში, რისთვისაც არ იყო მომზადებული და რისთვისაც იმ დროისთვის საკმარისი რესურსი არ გააჩნდა.
ამავდროულად, უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა, რომლებსაც ჰქონდათ ოპერატიული სარეზერვო სისტემა (OR-1 და OR-2 – ადამიანები, რომლებიც მსახურობდნენ და იბრძოდნენ, ვისთვისაც TCC ინახავდა მკაფიო ჩანაწერებს), შეძლეს სწრაფად გამოეძახებინათ რეზერვისტები. პლუს მოხალისეთა დიდი რაოდენობა. ამ ყველაფერმა შეავსო უკრაინის არმია ასობით ათასი ადამიანით და უკვე ზაფხულში უზრუნველყო ძალიან მნიშვნელოვანი რიცხვითი უპირატესობა, რაც განხორციელდა ხარკოვისა და ხერსონის რეგიონებში შეტევის დროს. რუსეთის ხელმძღვანელობა დიდხანს ყოყმანობდა მობილიზაციის გამოცხადებაზე და ამის შესახებ გადაწყვეტილება მხოლოდ 2022 წლის სექტემბერში მიიღო.
მობილიზაცია დაეხმარა ბალანსის გამოსწორებას რუსული არმიის სასარგებლოდ, ხოლო რუსული სარდლობა მუშაობდა შეცდომებზე და გააუმჯობესა ჯარების კონტროლი და საბრძოლო მეთოდები. რუსეთის სახელმწიფო აპარატმა შეძლო იარაღის წარმოების ორგანიზება. და 2023 წლის ივნისში უკრაინის შეიარაღებული ძალების შეტევის დაწყებისთანავე, ეს უკვე სრულიად განსხვავებული არმია იყო, ვიდრე 2022 წლის თებერვალში.
რუსული არმიისთვის მეორე მთავარი პრობლემა მომდინარეობდა, რბილად რომ ვთქვათ, ომის მიზნებისა და მიზეზების აშკარა არარსებობამ, რამაც გავლენა მოახდინა პერსონალის მოტივაციაზე. რა თქმა უნდა, რუსეთის ჯარში ბევრი მოტივირებული და იდეოლოგიური ჯარისკაცია. მათი პროცენტული მაჩვენებელი განსაკუთრებით მაღალია დონბასის და ყირიმის მაცხოვრებლებს შორის. მათი მოტივაცია უკრაინელი სამხედროების მოტივაციის მსგავსია. თუ უკრაინის შეიარაღებული ძალების მებრძოლები იბრძვიან იმისთვის, რომ რუსეთი და „რუსული სამყარო“ მათ სახლში არ მოვიდეს, მაშინ პრორუსი დონეცკის და ყირიმის მცხოვრებლები იბრძვიან, რომ უკრაინა მათ სახლში არ მივიდეს. თავად რუსებს შორისაც არიან მოტივირებული ჯარისკაცები, მაგრამ ბევრისთვის ომის მიზნები, რისთვისაც მეზობელ ქვეყანაში სანგრებში უნდა იჯდეს, არც ისე ნათელია.
ამაზე გავლენას ახდენს რუსული ჯარის ახლა შევსების გზაც. დაქირავებული კრიმინალები, კონტრაქტის ჯარისკაცები (მათ შორის ბევრი ჩვეულებრივი „მუშა“, რომლებიც მიდიან სამსახურში „გრძელ რუბლში“) – ძნელია კარგი ჯარისკაცების გამოყვანა ასეთი კონტიგენტიდან და მათ შორის დისციპლინის შენარჩუნება, რაც დასტურდება რეგულარული ინციდენტებით. დაპირისპირებები ქვედანაყოფებში, სიმთვრალე, დეზერტირება, ძარცვა, მკვლელობები და ძალადობა მშვიდობიანი მოსახლეობის მიმართ და ა.შ.
თუმცა, პერსონალის მოტივაციასთან და ხარისხთან დაკავშირებული ყველა პრობლემის მიუხედავად, რუსული სამხედრო მანქანა ამჟამად ახერხებს ჯარში საბრძოლო ეფექტურობისა და კონტროლირებადობის შენარჩუნებას. რა მეთოდებით მიიღწევა ეს – რაზმებით, “შჩშნიკების” ადგილზე სიკვდილით დასჯა, მათი გაგზავნა სასჯელაღსრულების ბატალიონებში – “ქარიშხლები Z”, თუ მეთაურების პატრიოტული და საგანმანათლებლო შრომით, ლოცვებითა და პუტინის სტატიის კოლექტიური კითხვის სესიებით. „რუსი და უკრაინელი ხალხების ერთიანობის შესახებ“, მეორე კითხვა. მთავარი ის არის, რომ რუსეთის არმიას აქვს საბრძოლო შესაძლებლობების ისეთი ხარისხი, რომელიც მას საშუალებას აძლევს შეინარჩუნოს ინიციატივა ფრონტზე.
13 მაისს დააკავეს რუსეთის ფედერაციის თავდაცვის სამინისტროს პერსონალის დირექტორატის უფროსი, გენერალ-ლეიტენანტი იური კუზნეცოვი.
რუსეთის არმიაში ჯერ კიდევ ბევრი პრობლემაა (კორუფცია, თაღლითობა, გამოწვევებზე ნელი რეაგირება და ცვლილებები ბრძოლის ველზე). მაგრამ ეს პრობლემები ამა თუ იმ ხარისხით გარდაუვალია ნებისმიერ დიდ არმიაში.
ზოგადად, უკრაინის წინააღმდეგ მოქმედებს ძლიერი სამხედრო მანქანა, რომელიც ამ დროისთვის, „შეცდომებზე მუშაობის“ შემდეგ, აღარ ჰგავს ისტორიებს „ჩმობოკების, უსახლკაროების და მთვრალების“ შეკრებაზე. Რა აღიარე და უკრაინელი სამხედროები.
თუმცა, ხანგრძლივი ომი ნებისმიერ შემთხვევაში სერიოზული გამოცდა იქნება ამ მანქანისთვის. და რაც უფრო დიდხანს გაგრძელდება, რაც მეტი მსხვერპლი იქნება, მით უფრო მწვავედ იჩენს თავს ზემოთ აღწერილი ყველა პრობლემა. მით უმეტეს, თუ რუსული არმიის წარმატების სერია შეწყდება, იმის საპირისპიროდ, რომ დიდი გამარჯვების დიდი მოლოდინები ახლა იქმნება რუსეთის ფედერაციაში პუტინის განცხადების შემდეგ ხერსონისა და ზაპოროჟიეს რუსეთში გადაცემის მოთხოვნით. ამან შეიძლება გამოიწვიოს შეტაკებების ახალი რაუნდი რუსეთის სარდლობასა და სამხედრო-პოლიტიკურ ხელმძღვანელობაში (როგორც ეს უკვე მოხდა 2022 წელს), მით უმეტეს, რომ ეს დაპირისპირებები ახლა არ ჩერდება (და მათში ჩართულია იგივე ტელეგრამის არხები პრიგოჟინის ქსელიდან). რაც, შესაბამისად, შეიძლება გავლენა იქონიოს რუსული არმიის კონტროლირებად და საბრძოლო ეფექტურობაზე.
თუმცა, უკრაინის შეიარაღებულ ძალებში იძულებითი მობილიზაციისა და მოხალისეთა ნაკადის შემცირების ფონზე იზრდება მოტივაციის, საბრძოლო ეფექტურობისა და პერსონალის ხარისხის პრობლემები. ხანგრძლივი ომი ძალიან დიდი გამოცდაა ნებისმიერი არმიისთვის. და მთავარ როლს შეასრულებს ის, თუ ვისი სამხედრო მანქანა აღმოჩნდება უფრო ძლიერი და სტაბილური.
ავტორის აზრი შეიძლება არ ემთხვეოდეს რედაქტორების აზრს
More Stories
ციხის გისოსებიდან წინა მხარეს (ვიდეო)
SBU-მ აღკვეთა გადატრიალება და დააკავა პროვოკატორები, რომლებიც გეგმავდნენ უმაღლეს რადას დაკავებას (ვიდეო)
უკრაინა: ექიმები, რომლებიც არ არიან რეგისტრირებული, 1 ივლისიდან დაიწყებენ დაჯარიმებას. შეუძლიათ საზღვარგარეთ გამგზავრება?