დღეს მსოფლიო იხსენებს ჩერნობილის ატომურ ელექტროსადგურზე მომხდარ ავარიას

ჩერნობილის ატომურ ელექტროსადგურზე მომხდარი ავარიიდან 38 წელი გავიდა. თუმცა, უკრაინის ომთან დაკავშირებით მსოფლიო მედიის ტუჩებზე ჩერნობილის შესახებ ინფორმაცია ჯერ კიდევ დგას.

დღეს ცნობილი გახდა, რომ გაეროს ატომური ენერგიის სააგენტოს (IAEA) ხელმძღვანელმა გამოაცხადა “განგაში” და ხაზგასმით აღნიშნა, რომ უკრაინაში ყოფილი ჩერნობილის ატომური ელექტროსადგურის უბნებზე რადიოაქტიურობის დონე “არანორმალურია”.

რადიაციით დაბინძურებულ ადგილზე ვითარება კვლავ რთულია, ძირითადად დაზიანებული ხიდებისა და განაღმვის სამუშაოების გამო. უკრაინამ ადრე ატომური ენერგიის სააგენტოს გაუგზავნა სასწრაფოდ საჭირო აღჭურვილობის სია. ეს ეხება, მაგალითად, რადიაციის საზომ მოწყობილობებს, დამცავ კოსტუმებსა და დიზელის გენერატორებს.

ამ გენერატორების გამოყენება უკვე ჩერნობილში მარტში მოუხდა მას შემდეგ, რაც რუსული ოკუპაციის დროს სტანდარტული ელექტრომომარაგების სისტემა ჩაიშალა. თუმცა, გაურკვეველია შეძლებს თუ არა გროსი და მისი გუნდი ჩერნობილიდან ვენაში, სააგენტოს შტაბ-ბინაში მონაცემთა გადაცემის აღდგენას.

გროსის მიაჩნია, რომ რეალურ პრობლემად რჩება უკრაინის 14 მოქმედი ბირთვული რეაქტორი.

ვიზიტის დროს გროსი ასევე გეგმავს პირადად მადლობა გადაუხადოს ჩერნობილის ატომური ელექტროსადგურის თანამშრომლებს. მათ რთულ პირობებში რამდენიმე კვირა გაუჩერებლად მოუწიათ მუშაობა. თუმცა, რეალურ პრობლემად რჩება უკრაინის 14 მოქმედი ბირთვული რეაქტორი. თუ ისინი დაზიანდებიან მიმდინარე საომარი მოქმედებების დროს, შედეგები კატასტროფული იქნება. ამიტომ, გროსიმ შემდგომი ვიზიტები უკვე დააანონსა.

სამშაბათს, 2024 წლის 26 აპრილს აღინიშნება ჩერნობილის ატომური ელექტროსადგურის კატასტროფის 38 წელი. 1986 წლის ამ დღეს ძლიერი აფეთქება მოხდა ატომური ელექტროსადგურის მეოთხე ელექტროსადგურზე, რამაც გამოიწვია რადიოაქტიური გამოყოფა, რომელიც გავრცელდა უკრაინის სსრ-ს, ბელორუსის სსრ-სა და რსფსრ-ს მიწებზე.

https://www.youtube.com/watch?v=SgP0CyyshlA

ატმოსფეროში 200 ტონა რადიოაქტიური ნივთიერება შევიდა. დაახლოებით 160 ათასი კვ. კმ იყო დაზარალებულ რაიონში. განადგურებული რეაქტორიდან ატმოსფეროში გამოშვებული ბირთვული საწვავის დაშლის პროდუქტები შეიცავდა რადიოაქტიურ აირებს, შედედებულ აეროზოლებს და საწვავის ნაწილაკებს. უკრაინის, ბელორუსის და რუსეთის ევროპული ნაწილის ცენტრალური რეგიონების საზღვრებში რადიოაქტიური აეროზოლები ძირითადად წვიმის დროს მოვიდა. დაბინძურებული ტერიტორიები დაიყო ოთხ კატეგორიად: გამორიცხვის ზონა, განსახლების ზონა, საცხოვრებელი ზონა განსახლების უფლებით და საცხოვრებელი ზონა შეღავათიანი სოციალურ-ეკონომიკური სტატუსით. 1986 და 1987 წლებში მოსახლეობის სავალდებულო ევაკუაცია განხორციელდა გამორიცხვის ზონაში, სადაც მდებარეობდა ქალაქები პრიპიატი და ჩერნობილი. ჩერნობილის ტრაგედიის შედეგად 2 მილიონზე მეტი ადამიანი დაზარალდა, ათეულობით დაიღუპა რადიაციის მაღალი დოზებით.

უბედური შემთხვევისთანავე, სადგურის თანამშრომლებიდან და მეხანძრეებიდან დაახლოებით 600 ადამიანი დაექვემდებარა მწვავე რადიაციას, მათგან 237-ს დაუსვეს პირველადი დიაგნოზი „მწვავე რადიაციული ავადმყოფობის“ (ARS) და ეს დიაგნოზი მოგვიანებით დადასტურდა 134 ადამიანში. ავარიის შემდეგ პირველ თვეებში ARS-ს 28 ადამიანი დაიღუპა. მეოთხე ელექტროსადგურზე მომხდარი აფეთქების შედეგად სამი ადამიანი დაიღუპა.

შვიდ თვეში განადგურებული მეოთხე ენერგობლოკი ბეტონის სარკოფაგით დაფარეს. ობიექტს ეწოდა “თავშესაფარი”. „სარკოფაგი აშენდა 1986 წელს უკიდურესად რთულ პირობებში, როდესაც შეუძლებელი იყო მიახლოება არა მხოლოდ ბლოკთან, არამედ თავად სამრეწველო ობიექტთან იმ მიმართულებით, სადაც მთავარი კვალი დაეცა. იქ რადიაციის დონე ისეთი იყო, რომ არამარტო ადამიანებს არ შეეძლოთ მიახლოება, არამედ მანქანებიც იშლებოდნენ“, – იტყობინება West i.Ru რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის ბირთვული ენერგიის უსაფრთხო განვითარების ინსტიტუტის დირექტორის ლეონიდ ბოლშოვის სიტყვები. .

ჩერნობილის ავარიის შედეგების აღმოფხვრის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ამოცანა იყო ბირთვული საწვავის უსაფრთხო და გრძელვადიანი განადგურება. მათ გადაწყვიტეს დანგრეული ელექტროსადგურის გარშემო დამცავი პერიმეტრის აგება. და 1986 წლის ნოემბრისთვის მეოთხე რეაქტორზე აშენდა “თავშესაფარი”, რომელიც უფრო ცნობილია როგორც “სარკოფაგი”. მის მშენებლობას დასჭირდა 400 ათასი კუბური მეტრი ბეტონის ნარევი და 7 ათასი ტონა ლითონის კონსტრუქცია. სარკოფაგი უმოკლეს დროში – 206 დღეში დაიდგა.

90 ათასმა ადამიანმა ააშენა „თავშესაფარი“. ისინი საბჭოთა კავშირის სხვადასხვა კუთხიდან იყვნენ მობილიზებული. ისინი მთელი საათის განმავლობაში მუშაობდნენ ცვლაში. ცვლაში ათი ათასი ადამიანი. ობიექტი გათვლილი იყო 30 წლის განმავლობაში ფუნქციონირებისთვის. დროთა განმავლობაში მისმა ჭერმა და კედლებმა დაიწყო ნგრევა: მაგალითად, 2013 წელს ჩამოინგრა ტურბინის დარბაზის ზემოთ 600 კვადრატული მეტრი ფართობის ჩამოკიდებული ფილები.

2007 წელს მათ გადაწყვიტეს აეშენებინათ ახალი დამცავი სარკოფაგი სახელწოდებით “თაღი”. მისი მომსახურების ვადა 100 წელია შეფასებული. ახალი სტრუქტურის ზომები რამდენჯერმე აღემატება ძველ სარკოფაგს: სიგრძე 165 მ, სიმაღლე 110, სიგანე 257 მეტრი. სტრუქტურა იწონის 35 ათას ტონაზე მეტს. დაწესებულება სამი ათასამდე მუშამ ააშენა.

პროექტისთვის თანხა გამოყო უკრაინამ, რუსეთმა და დასავლეთის რამდენიმე ქვეყანამ. მთლიანობაში მშენებლობაზე 2 მილიარდ დოლარზე მეტი დაიხარჯა. ახალი თავშესაფარი შესაძლებელს გახდის რეაქტორის დემონტაჟს და შემდეგ მისი ნაწილების დამარხვას.

ელექტროსადგურის მიმდებარე ტერიტორიაზე ააგეს „თაღი“. „თაღის“ პირველი ნახევრის ელემენტების აწყობა და აწევა 2012 წლიდან 2014 წლამდე გაგრძელდა, მეორე ნახევარი კი 2015 წლისთვის დასრულდა. ამის შემდეგ, ორივე ნაწილი გაერთიანდა ერთ სტრუქტურაში. 2016 წლის ნოემბრისთვის ინსტალაცია მთლიანად დასრულდა.

ჩერნობილის ატომურ ელექტროსადგურზე მომხდარი უბედური შემთხვევა იყო ყველაზე დიდი ატომური ენერგიის ისტორიაში, რომელიც შედარებულია მხოლოდ 2011 წლის მარტში იაპონიაში Fukushima-1 ატომურ ელექტროსადგურზე მომხდარ კატასტროფასთან.

Source link