ნიღბები, ვაქცინაცია და კარანტინი: რამდენად კარგად ებრძოდა კაცობრიობა პანდემიას

COVID-ის პანდემია ოფიციალურად დასრულდა, რომელიც სამ წელზე მეტხანს გაგრძელდა. რა გაკვეთილების სწავლა შეიძლება, სწორად ებრძოდა კაცობრიობა მომაკვდინებელ ვირუსს? Ექსპერტის მოსაზრება.

გასულ კვირას ჯანმო-მ გამოაცხადა, რომ COVID-19 პანდემია ოფიციალურად იყო დასრულდა. მისი კურსის სამ წელზე მეტი ხნის განმავლობაში ხალხი არ მივიდა კონსენსუსამდე მთავარ საკითხებზე:

1. სწორად გაუმკლავდნენ თუ არა ქვეყნებს მომაკვდინებელ ინფექციას?
2. მართლა საჭირო იყო თვითიზოლაცია?
3. რამდენად ეფექტური იყო ნიღბები და ხელთათმანები.
4. გააუარესა თუ არა ჩაკეტვამ სიტუაცია?

ვირუსი ისევ აქ არის

აი, რას ფიქრობენ ამაზე ექსპერტები წერს გამოცემა “ნოვაია გაზეტა-ევროპა”. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ხელმძღვანელმა, ტედროს ადჰანომ გებრეიესუსმა პარასკევს განაცხადა, რომ დაახლოებით 7 მილიონი ადამიანი ოფიციალურად გარდაიცვალა COVID-19-ით 2020 წლიდან, მაგრამ რეალური რიცხვი შეიძლება იყოს 20 მილიონამდეც. მან აღნიშნა, რომ ვირუსი აგრძელებს მუტაციას. ასე რომ, არსებობს ახალი სახეობების გაჩენის რისკი, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს დაავადების და სიკვდილიანობის მატება. ასე რომ, კორონავირუსი არ შეწყვეტილა გლობალური საფრთხე კაცობრიობისთვის, ამბობს ის:

„გასულ კვირას, COVID-19 ყოველ სამ წუთში თითო სიცოცხლეს იღუპებოდა – და ეს მხოლოდ ის შემთხვევებია, რაც ჩვენ ვიცით“.

თუმცა, ღებრეიესუსი აღნიშნავს, რომ გასული წლის განმავლობაში ინფექციების და სიკვდილიანობის რიცხვი მცირდება ვაქცინების და ნახირის იმუნიტეტის ჩამოყალიბების წყალობით. სამედიცინო მეცნიერებათა დოქტორი ვასილი ვლასოვი ნოვაია გაზეტა ევროპის ჟურნალისტებთან ინტერვიუში აფრთხილებს, რომ ვირუსი ნაკლებად საშიში გახდა, მაგრამ აგრძელებს გავრცელებას:

„პლანეტაზე ადამიანების უმეტესობა დაავადდა კორონავირუსით, რის გამოც განვითარდა იმუნიტეტი. იმუნიტეტი ხელს არ უშლის ინფექციას, ის აადვილებს შემდგომ დაავადებას.”

ჩაკეტვა – რამდენად ეფექტური იყო ისინი

პანდემიის გამოცხადების შემდეგ ქვეყნებმა დაიწყეს საზღვრების ჩაკეტვა და საკარანტინო ზომების შემოღება. ევროპისა და აზიის ზოგიერთი ქვეყნის სტრატეგია იყო სოციალური კონტაქტების მკვეთრი შეზღუდვა. მაგალითად, ჩინეთში, თითქმის სრული ჩაკეტვა მოქმედებდა 2022 წლის ბოლომდე. და ზოგიერთმა სახელმწიფომ, როგორიცაა შვედეთი, არ დააწესა სერიოზული შეზღუდვები, ეყრდნობოდა ნახირის ბუნებრივი იმუნიტეტის განვითარებას.

2020 წლის მაისში, ლონდონის ეკონომიკისა და პოლიტიკურ მეცნიერებათა სკოლამ შეადარა სიხშირე 32 ქვეყანაში COVID-19-ის პირველი ტალღის დროს. მისი კვლევის მიხედვით, ქვეყნებმა, რომლებმაც პანდემიის დასაწყისშივე გადაწყვიტეს ჩაკეტვა, შეძლეს შეემცირებინათ ინფექციის მაჩვენებელი. მაგალითად, დანიამ შემოიღო ჩაკეტვა პანდემიის გამოცხადებიდან ორი დღის შემდეგ და ერთი თვის შემდეგ აღნიშნა, რომ არ გაიზარდა ინფექციების და დაღუპულთა რიცხვი. 2020 წლის მაისის შუა რიცხვებში, დანიაში COVID-19-ით სიკვდილიანობის მაჩვენებელი იყო დაახლოებით ცხრა ადამიანზე 100 000-ზე – რამდენჯერმე ნაკლები, ვიდრე ევროპის ბევრ ქვეყანაში. შვედეთში, სადაც არ იყო ჩაკეტვა, მაჩვენებლები უფრო მაღალია: 100,000 ადამიანზე 36 სიკვდილი, ხოლო დიდ ბრიტანეთში ეს კიდევ უფრო მაღალია: 52 100,000-ზე.

ამას ექსპერტები აღნიშნავენ კარანტინი ეფექტური ღონისძიებაა პანდემიის დასაწყისში, როდესაც ვირუსი სწრაფად ვრცელდება და მკურნალობის პროტოკოლები ჯერ არ არის შემუშავებული. პორტუგალიაში, პანდემიის გამოცხადებისთანავე, დაინერგა ანტიეპიდემიური ზომები. მაღაზიებსა და რესტორნებს შეუმცირდათ სამუშაო საათები, დაწესდა კომენდანტის საათი და აიკრძალა საჯარო ღონისძიებები. 2020 წლის 23 ივლისისთვის ნაკლები ინფექცია იყო და მთავრობამ გამოაცხადა ჩაკეტვის ეტაპობრივი გასვლა. ირინა იაკუტენკო, ბიოლოგი და სამეცნიერო ჟურნალისტი, ამბობს:

„გერმანიაში მათ მოახერხეს სკილასა და ჩარიბდისს შორის მოხვედრა: საკმაოდ მკაცრი, მაგრამ ექსცესების გარეშე კარანტინი გაეკეთებინათ, როგორც ჩინეთში, სადაც შემოსასვლელების კარები შედუღეს ან როგორც იტალიაში, სადაც ხალხს საერთოდ აუკრძალეს სახლების დატოვება. იაპონიაში ასევე იყო ექსცესები, სადაც ხალხი დიდხანს დადიოდა ქუჩაში ნიღბებით, რაც სისულელეა, მაგრამ მაშინ ეს არ იყო ცნობილი. ახლა ზუსტად ვიცით, რომ ქუჩაში ინფექციის რისკი გაცილებით ნაკლებია. მძიმე კარანტინი უარყოფითად მოქმედებს ადამიანების ცხოვრებასა და კომფორტზე. მაგრამ ზოგადად კარანტინის არარსებობა ცუდია. მაგალითად, შვედეთში მოხუცების არაპროპორციულად დიდი რაოდენობა დაიღუპა, ანუ შვედებმა ისინი უბრალოდ მსხვერპლად შესწირეს. დახმარება არ გაუწიეს – ამბობენ, რატომ აიღეთ მოხუცს საწოლი, რატომ დააყენეთ ვენტილატორზე, თუ შეგიძლიათ ახალგაზრდას განკურნება.

ანტივაქსერები და რესურსების ნაკლებობა

პრაქტიკულად ყველა ქვეყანა განიცდის საავადმყოფოებში სამედიცინო აღჭურვილობის, მედიკამენტების და პერსონალის ნაკლებობას. სიკვდილიანობის ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი დაფიქსირდა მაღალი მოსახლეობის მქონე ქვეყნებში – აშშ-ში, ინდოეთში, ბრაზილიასა და რუსეთში. იაკუტენკო თვლის, რომ ზოგადად, გლობალური საზოგადოება ცუდად გაუმკლავდა პანდემიას. ფარმაკოლოგიისა და მეცნიერების მიღწევების მიუხედავად, რომელმაც მოახერხა რამდენიმე ვაქცინის შექმნა რეკორდულ დროში, მათ შორის სრულიად ახალი mRNA ვაქცინა, მსოფლიო დაღუპულთა დიდი რაოდენობის წინაშე აღმოჩნდა, რადგან „აღმოჩნდა, რომ ჩვენ გვაქვს ფარმაკოლოგია ცალკე და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობა. ცალ-ცალკე ბევრი ადამიანი არ იყო დარწმუნებული აცრაში“. და ბევრ განვითარებად ქვეყანას არ მიუღია ვაქცინები. Ის ამბობს:

„ღარიბ ქვეყნებში არ არსებობდა ფიზიკური ვაქცინები, მკურნალობა. ვინც მოკვდა, ის მოკვდა, ვისაც ძლიერი იმუნური სისტემა აქვს, ის გადარჩა. ზოგიერთმა ევროპულმა სახელმწიფომ ყველაზე კარგად და კონკრეტული ადამიანების ძალისხმევის წყალობით გაართვა თავი. მაგალითად, გერმანიაში ეს იყო კრისტიან დროსტენი, მსოფლიოში ერთ-ერთი წამყვანი ექსპერტი კორონავირუსის შესახებ, რომელიც პირველ წელს [пандемии] მთავრობას ურჩია, როგორ რეაგირება მოახდინოს. ამიტომ, პანდემიის დასაწყისში იქ პრევენციული ღონისძიებები გატარდა. ამან მრავალი სიცოცხლე გადაარჩინა პირველი ტალღის დროს. პორტუგალიაში იყო ენრიკე გუვეია ი მელო, საზღვაო ძალების ვიცე-ადმირალი, რომელიც ხელმძღვანელობდა იქ საჯარო ვაქცინაციის კამპანიას. მისი წყალობით, პორტუგალიაში უამრავი ადამიანი ჩანერგეს – 85% -ზე მეტი. ზოგადად, თუ არ აიღებ აღმოსავლეთ ევროპას და შვედეთის მსგავს აუტსაიდერებს, მაშინ ევროპამ უკეთესი შედეგი გამოიღო. ზოგიერთმა აზიურმა ქვეყანამ, როგორიცაა სამხრეთ კორეა, ასევე კარგად მოიქცა.

მისი თქმით, რუსეთი და შეერთებული შტატებიც აუტსაიდერები აღმოჩნდნენ. შეერთებულ შტატებში პრობლემაა პოლიტიკური სისტემა, რომელსაც აქვს საკუთარი კანონები თითოეულ შტატში და დიდი პროცენტია ანტი-ვაქსერები. რუსეთში შემაკავებელი ზომები ძალიან გვიან იქნა შემოღებული და ასევე იყო ძალიან ბევრი ანტივაქსერი. ოფიციალური მონაცემები აჩვენებს, რომ რუსეთში პანდემიის დაწყებიდან დღემდე ვირუსით ინფიცირების 22 მილიონზე მეტი შემთხვევა დაფიქსირდა და თითქმის 400 ათასი ადამიანი გარდაიცვალა.

მნიშვნელოვანი პრობლემა იყო დაბალი ტესტირების სიჩქარე დასაწყისში. ამან გამოიწვია შემთხვევების ოფიციალური სტატისტიკის და ვირუსის გავრცელების არასაკმარისი შეფასება. რუსეთის ჯანდაცვის სისტემა ზოგადად მოუმზადებელი იყო პანდემიის გავრცელებისთვის: შემთხვევების ზრდის პიკში საავადმყოფოებს აკლდათ საწოლი, სამედიცინო აღჭურვილობა და კვალიფიციური ექიმები. ბიოლოგი ამბობს, რომ რუსეთში ჯანდაცვის დაფინანსების ნაკლებობამ და სამედიცინო ტექნოლოგიებისა და მეცნიერების განვითარებაში ინვესტიციების ნაკლებობამ თავი იგრძნო.

2023 წლის მარტში ოფიციალურმა პორტალმა Stopcoronavirus.rf-მა გამოაცხადა, რომ აჩერებს მონაცემების გამოთვლას ნახირის იმუნიტეტის შესახებ COVID-19-ის წინააღმდეგ და ვაქცინირებული ადამიანთა რაოდენობაზე. ახლა პორტალი გამოაქვეყნებს მონაცემებს მხოლოდ ბოლო 24 საათის განმავლობაში შემთხვევების რაოდენობის, ჰოსპიტალიზაციისა და გამოჯანმრთელების შესახებ. ექიმი ვასილი ვლასოვი ამბობს:

„იმის წყალობით, რომ ზოგიერთ ქვეყანაში მეცნიერება კარგ მდგომარეობაშია, ვაქცინები სწრაფად შეიქმნა. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია საერთაშორისო თანამშრომლობის განვითარება. სწორედ ამერიკული ადამიანის გენომის პროგრამის წყალობით, რომელშიც რუსი მეცნიერები მონაწილეობდნენ, ჩვენ რუსეთში გვქონდა პოტენციალი შეგვექმნა საკუთარი ვაქცინა. იმედი ვიქონიოთ, რომ დღევანდელი დიდი უბედურებიდან გარკვეული პერიოდის შემდეგ კვლავ შევძლებთ ამ მიმართულებით სვლას. მაგრამ არ უნდა შეფასდეს სოციალური ძვრები, რაც მოხდა საზოგადოებაში პანდემიის დროს: გაღრმავდა გლობალური უთანასწორობა, გაქრა რწმენა, რომ კაცობრიობა იზრუნებს ღარიბ ქვეყნებზე. სხვათა შორის, მათ არასოდეს გაუკეთებიათ დაპირებული ვაქცინები“.

Source link