გასულ წელს ევროპის რიგ ქვეყანაში ჰაერის მაღალი ტემპერატურის რეკორდი დაფიქსირდა. ამ ზაფხულს მეტეოროლოგები გვაფრთხილებენ, რომ სიცხის ტალღები განმეორდება.
ევროპელები ისევ გვალვას, მწვანილისა და ხილის მოსავლის უკმარისობას, ნაოსნობისთვის შეუფერებელ მდინარეებს და, სამწუხაროდ, სიკვდილიანობას ელით – ყველაფერს, რაც მაღალი ტემპერატურის კატაკლიზმას “ახლავს”.
Წყლის დეფიციტს
ევროპის სამხრეთი ყველაზე მეტად განიცდის: პორტუგალიის ბევრი ნაწილი, იტალია, ესპანეთის უმეტესი ნაწილი. უკვე, ისევე როგორც გასულ წელს, წყლის დონე სახიფათოდ დაბალია როგორც წყალსაცავებში, ასევე ევროპის მთავარ წყლის არტერიაში – რაინში. ზამთარი ცოტა თოვლიანი აღმოჩნდა, წვიმა თითქმის არ ყოფილა, როგორც 2022 წელს. ალპებში თოვლის მოცულობა ისტორიულ ნორმებზე დაბალია, რაც აუცილებლად გამოიწვევს გვალვას.
კატაკლიზმის შესამსუბუქებლად მხოლოდ მაისი დარჩა. მიუხედავად იმისა, რომ გასულ წელს ის ყველაზე მშრალი გახდა რეკორდულად. წელს კი კიდევ ერთი რეკორდი დამყარდა: თებერვალი საფრანგეთში ყველაზე ცხელი იყო 1959 წლის შემდეგ.
მეცნიერები აღნიშნავენ: „ბოლო ათწლეულების განმავლობაში ევროპა უფრო სწრაფად თბება, ვიდრე ნებისმიერი სხვა კონტინენტი“. ალპური მყინვარები ლიდერობენ გაქრობის ტემპში, მათი დნობის სიჩქარე პირდაპირ დამოკიდებულია თოვლის “ლეთარგიაზე”. ამიტომ სულ უფრო ნაკლები წყალია ნავიგაციისთვის, სარწყავი და ელექტროენერგიის გამომუშავებისთვის.
არანორმალური აპრილი ესპანეთში
ესპანეთში, ისტორიაში პირველად, აპრილში ტემპერატურა 38,7°C-მდე გაიზარდა. წელიწადის ამ დროისთვის უჩვეულოდ ცხელი ამინდი დამკვიდრდა ანდალუზიასა და სხვა სამხრეთ პროვინციებში.
ამ ხუთშაბათს ესპანეთის ზოგიერთ რეგიონში ტემპერატურამ თითქმის 40 გრადუსს მიაღწია. შუადღის სამ საათზე კორდობაში 38,7°C იყო, სევილიაში – 37,8°C. ესპანურმა მეტეოროლოგიურმა სააგენტომ AEMET-მა განაცხადა, რომ ეს თვე სავარაუდოდ ყველაზე ცხელი აპრილი იქნება ჩანაწერების დაწყების შემდეგ.
ევროპის გათბობა
ყოველწლიურად ევროპაში, დღეების რაოდენობა, როდესაც კონტინენტი განიცდის “ძლიერ” ან “ძალიან ძლიერ” სიცხეს (C3S კლასიფიკაციის მიხედვით) სტაბილურად იზრდება. მსოფლიოს თითქმის ყველა ქვეყანამ გამოთქვა დასკვნები, რომ დათბობა ადამიანის საქმიანობის და ატმოსფეროში სათბურის აირების გამოყოფის შედეგია. ისინი შეთანხმდნენ ემისიის შემცირებაზე და აღიარეს, რომ მაშინაც კი, თუ დაუყოვნებლივ შეწყვეტენ “ცას მოწევას”, ატმოსფეროში დაგროვილი აირები არსად წავა და დათბობა გაგრძელდება, მაგრამ გარდაუვალი აპოკალიფსის ვადები გადავა ჰორიზონტს მიღმა. იმავდროულად, ევროპა სრულად განიცდის არანორმალური სიცხის შედეგებს:
მშრალი მდინარეები ქმნის პრობლემებს საქონლის მიწოდებასთან დაკავშირებით, ანელებს მრეწველობას და ვაჭრობას, რაც უკვე ძირს უთხრის პოსტCOVID-ის კრიზისმა და უკრაინაში ომმა.
ტენის ნაკლებობა ძირს უთხრის სოფლის მეურნეობას და გვპირდება ფასების სწრაფ ზრდას 40 წლის განმავლობაში რეკორდული ინფლაციის პირობებში.
წყლის გარეშე ჰიდროელექტროსადგურებსა და ატომურ ელექტროსადგურებში ელექტროენერგიის წარმოება მცირდება, როგორც ეს მოხდა გასულ წელს საფრანგეთში, როდესაც წყლის დონე არასაკმარისი იყო ბირთვული რეაქტორების გასაგრილებლად.
ტყის ხანძარი მშრალი და ცხელი ამინდის დამანგრეველი შედეგია, რომელიც საფრთხეს უქმნის ადამიანის სიცოცხლესა და ჯანმრთელობას. ისინი ანადგურებენ სახლებს, ტყეებს, მინდვრებს, ხიდებს, გზებს, ამცირებს ეკონომიკურ ზრდას და ზრდის სათბურის გაზების გამოყოფას ატმოსფეროში.
გაეროს მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის მიერ გასულ პარასკევს გამოქვეყნებულ ანგარიშში ნათქვამია, რომ გასულ წელს 15000-ზე მეტი ადამიანი დაიღუპა სიცხის გამო ესპანეთში, გერმანიაში, დიდ ბრიტანეთში, საფრანგეთსა და პორტუგალიაში.
იქნება ეს წელი “ყველაზე ცხელი ზაფხული” ათენისთვის?
ვინაიდან კლიმატური კრიზისი და მისი შედეგები გავლენას ახდენს აღმოსავლეთ ხმელთაშუა ზღვის მთელ რეგიონზე, რომელიც სამეცნიერო საზოგადოებისთვის ცხელ წერტილად არის მიჩნეული, მომავალი ზაფხულის პროგნოზები ექსპერტებს აწუხებს. თუ გავითვალისწინებთ ათენის რეკორდულ ტემპერატურას 44,8°C, რამდენად სავარაუდოა, რომ დავინახოთ აფრიკული ტემპერატურა ჩვენს ქვეყანაში? ამ შესაძლებლობის შეფასებისას, კატასტროფების მართვის პროფესორი ეფთიმიოს ლეკკასი თვლის, რომ ყველაზე საშინელი პროგნოზები დადასტურდება.
მეტეოროლოგი და ათენის ეროვნული ობსერვატორიის კვლევის დირექტორი კოსტას ლაგუვარდოსი მიიჩნევს, რომ ათენში “აფრიკული” ტემპერატურა 48°C უახლოეს მომავალში ნაკლებად სავარაუდოა დაფიქსირებული. ის განმარტავს, რომ ასეთი ტემპერატურა აბსოლუტურად საშიში იქნება ადამიანის სიცოცხლისთვის. ციტატები CNN საბერძნეთი:
„ეს არის სრულიად ექსტრემალური ტემპერატურა, რომელიც აღემატება ნებისმიერ სცენარს, ვინაიდან ათენში ჩვენს მიერ დაფიქსირებული მაქსიმალური სიდიდე არის 44,8 °C. 48 °C ბრძანების ტემპერატურა ნამდვილად საშიშია ადამიანის სიცოცხლისთვის, განსაკუთრებით თუ ის დიდხანს გაგრძელდება. ჩვენ არ გვჭირდება შორს წასვლა, რომ წარმოვიდგინოთ შედეგები: 2007 წელს სიცხის გამო ქარის გარეშე გაჩნდა ტყის ხანძრები და იყო სიკვდილიც, ეს ტემპერატურა საფრთხეს უქმნის ადამიანის სიცოცხლეს“.
თუმცა, საბერძნეთი კლიმატის ცვლილების „წითელ ზონაში“ მდებარეობს, ბოლო წლებში ტემპერატურის დიდი მატებით – საშუალოდ 1,3°C-ით მატება. AUTH-ის ბოლო კვლევის მიხედვით, 2050 წლისთვის საბერძნეთის ზოგიერთ რეგიონში 35°C-ზე მაღალი ტემპერატურის მქონე დღეების რაოდენობა წელიწადში 16 დღემდე გაიზრდება, რაც ნეგატიურ ნალექთან ერთად სერიოზულად იმოქმედებს ბერძნულ ძირითად კულტურებზე – კარტოფილზე, ხორბალზე. , პომიდორი, ყურძენი, ზეთისხილი.
ბ-ნი ლაგუვარდოსი აღნიშნავს, რომ 2011 წლიდან საბერძნეთში ტემპერატურა ყოველწლიურად აჭარბებს საშუალოდ 14,2°C-ს, ხოლო 2017-2018 წლების რეკორდებმა ეს მაჩვენებელი 15°C-მდე გაზარდა:
„ჩვენს ქვეყანაში ორი ფენომენი ფიქსირდება: ჯერ ერთი, გვაქვს ტემპერატურის მკვეთრი მატება. ყველგან ერთნაირი არ არის, 1°C-დან 1,5°C-მდე მერყეობს. ათენში, მაგალითად, დაახლოებით +1,5°C. მეორეც, წვიმის წლიური რაოდენობა მთლიანობაში მუდმივი რჩება ან ოდნავ იზრდება, ხოლო წვიმის დღეების რაოდენობა მცირდება. ანუ წვიმიანი დღეები ნაკლები გვაქვს და როცა წვიმს, ბევრია. ნაკლები წვიმიანი დღეები ძალიან სწრაფად ნიშნავს გვალვის ხანგრძლივ პერიოდს და ამავდროულად წყალდიდობის რისკს და სოფლის მეურნეობის პრობლემებს“.
ეფთიმიოს ლეკკასმა კომენტარი გააკეთა იმ დონის შესახებ პროგნოზებზე, რომლებზეც ტემპერატურა ამ ზაფხულს შეიცვლება:
„ალბათ, ყველაზე ცხელი ზაფხული გვექნება. მთელი მსოფლიოს მასშტაბით, მომავალი ზაფხულის პერსპექტივა საშინელი ჩანს. და ამას ხაზს უსვამს მაღალი ტემპერატურა, რომელიც ამჟამად არსებობს ესპანეთში, საფრანგეთში და მსოფლიოს სხვა ნაწილებში. აღმოსავლეთ ხმელთაშუა ზღვა ყველაზე მგრძნობიარე რეგიონია ყველა ამ ფენომენის მიმართ. ეს ყველაფერი არის ნაწილი, რასაც ჩვენ კლიმატის კრიზისს ვუწოდებთ. კლიმატის კრიზისი ნიშნავს, რომ ტემპერატურა ნელა და სტაბილურად იზრდება ადამიანის ჩარევის გამო და ტემპერატურის ეს ზრდა უზარმაზარ პრობლემებს ქმნის. არა მხოლოდ ხანძრის, ჰაერის დაბინძურების, ბიომრავალფეროვნების კუთხით, ეს ყველაფერი, ფაქტობრივად, იწვევს გაუდაბნოებას. „საჰარის სურათი“, სადაც არ არის ბიომრავალფეროვნება და, უპირველეს ყოვლისა, არ არის საკმარისი წყალი, მაგრამ არის ნიადაგის გაწმენდა და, რა თქმა უნდა, ტყის ხანძარი“.
რაც შეეხება ტემპერატურებს, ბ-ნმა ლეკასმა განმარტა, რომ იქნება მაღალი ტემპერატურა, მაგრამ ამავე დროს იქნება უფრო ინტენსიური მოვლენები უფრო ხანგრძლივი ხანგრძლივობით:
„ჩვენ შეშფოთებული ვართ ტემპერატურის მუდმივი მატებით ათიდან თხუთმეტი წლის განმავლობაში. საერთო სურათი არ უნდა გამოგვრჩეს“.
კითხვაზე, შესაძლებელია თუ არა პრევენციული ზომების მიღება, პროფესორმა უპასუხა:
„ჩვენ შეგვიძლია ავიღოთ როგორც ინდივიდუალურ, ისე კოლექტიურ დონეზე და უნდა შეიქმნას კულტურა, რომ მივიღოთ მოქმედება, როგორც სახელმწიფოები, როგორც ინდივიდები და როგორც ჯგუფები, ეს ძალიან მნიშვნელოვანია.
2022 წლის ზაფხული ათენში:
More Stories
დადგინდა თუ არა მიწისძვრის მიზეზი? მკვლევარები "ბრალდებული" ამორფული მასები (ვიდეო)
ამინდი: 5 დღე სიცხე და აფრიკული მტვერი
ლესბოსში 4,1 მაგნიტუდის მიწისძვრა მოხდა